Inleiding Bijbelboek Sefanja

Het boek Sefanja is het negende boek van het Twaalfprofetenboek.

Het boek Sefanja is genoemd naar een profeet met dezelfde naam. Volgens Sefanja 1:1 trad hij op onder koning Josia van Juda, dat is in de tweede helft van de zevende eeuw voor Christus. Het opschrift vermeldt verder ook de afkomst van Sefanja.

Sefanja was goed thuis in Jeruzalem. In Sefanja 1:10-11 heeft hij het bijvoorbeeld over de Vispoort en de Vijzelbuurt.

Sefanja kondigt een oordeel aan over de hele wereld: over Juda, over de vijanden van Juda, en over Jeruzalem. Maar uiteindelijk zal Jeruzalem bevrijd worden en zal daar weer vreugde zijn.

Het centrale thema van Sefanja is de ‘dag van de HEER’. Dat is een dag van onheil en verwoesting, zowel voor het afvallige en zondige Juda als voor de omringende volken die Juda bedreigen. Maar voor Juda zal deze dag ook verlossing brengen.

Het boek wil de hoorders aansporen tot inkeer en ze bemoedigen.

Het boek Sefanja bestaat in zijn geheel uit profetieën, deels in proza en deels in poëzie. De stijl is krachtig en beeldend. De profeet spreekt op verwijtende toon, vol nauwelijks verholen woede.

Het boek Sefanja kent inhoudelijk een aantal parallellen met Amos:

Volgens het opschrift trad Sefanja op als profeet tijdens de regering van koning Josia (639-609 voor Christus).

Het boek is waarschijnlijk rond 630 voor Christus geschreven. Op de achtergrond van Sefanja speelt de voortdurende dreiging van de machtige en meedogenloze Assyriërs, die vanuit het noorden naar Israël en Juda optrokken (zie Sefanja 2:13).
Maar mogelijk zijn er in een latere tijd woorden aan toegevoegd. Het gaat dan vooral om de tweede helft van Sefanja 3. Daar wordt een belofte van terugkeer gedaan, die lijkt te verwijzen naar de Babylonische ballingschap een halve eeuw later.

Koning Josia is bekend om zijn hervormingen. Hij wilde zijn volk weer in het spoor van de boeken van Mozes brengen (zie 2 Koningen 22-23). Het is voorstelbaar dat de dreigende woorden van Sefanja daar een rol bij gespeeld hebben. Maar noch het boek Koningen noch het boek Sefanja geven daar aanwijzingen voor. Mogelijk trad Sefanja al op toen Josia, die op zijn achtste jaar koning werd, het besturen nog aan zijn regenten moest overlaten.

Het boek Sefanja is ingedeeld volgens het schema dat we ook tegenkomen in de boeken van de grote profeten Jesaja, Jeremia en Ezechiël: eerst komen de profetieën tegen het eigen volk, dan volgen er oordelen over andere volken en ten slotte wordt er redding verkondigd aan Jeruzalem.

Het boek Sefanja kan in zeven kleinere delen ingedeeld worden:

De vrijwel gelijkluidende opschriften van Sefanja, Hosea, Amos, en Micha suggereren dat het boek vroeger deel uitmaakte van een kleine verzameling van vier profetenboeken. Uiteindelijk is het boek opgenomen in de verzameling van het Twaalfprofetenboek.