Een muur betekent altijd verlies

Door Eleonora Hof

Deze week sprak ik met een jongen van 13 die met zijn familie uit Syrië gevlucht was en sinds 2015 in België woont. In perfect Nederlands vertelde hij enthousiast welke YouTubers hij volgt en wat het verschil is tussen de Nederlandse en de Vlaamse hiphop-scene. Geleidelijk kwam ons gesprek op zijn ervaringen met integratie: zijn vriendengroep bestond met name uit jongens die ook een migratieachtergrond hadden. Dat praatte een stuk makkelijker en de aansluiting ging een stuk vlotter. Hij bleef optimistisch, maar hij snapte het gewoon niet: als hij vriendelijk gedag zei tegen ouderen in de tuin van het rusthuis, waarom zeiden ze dan nooit wat terug? Waarom werd hij op straat vaak met zo veel argwaan bekeken? 

Ik vertelde hem dat ik het ook niet snap. Waarom blijven huidskleur en afkomst toch als zo’n onoverkomelijke barrière instaan tussen mensen onderling? Waarom kan onze gedeelde humaniteit niet de basis vormen voor ons samenleven? 

Onwillekeurig dwaalden mijn gedachten af naar een preek die ik een paar weken eerder had gehouden in onze zomerserie over het Bijbelboek Efeze. Een van mijn lievelingsteksten uit het Nieuwe Testament: 

“Want hij is onze vrede, hij die met zijn dood de twee werelden één heeft gemaakt, de muur van vijandschap ertussen heeft afgebroken.” (Ef. 2, 14)

Twee werelden zijn één gemaakt. In de tekst wordt hier de wereld van de Joden en niet-Joden bedoeld. De definitieve scheidsmuur is weggebroken door de dood en opstanding van Christus. Christus is het nieuwe principe dat de wereld bij elkaar houdt en verzoent. In die preek liet ik daarom een filmpje zien van hoe hedendaagse scheidsmuren eruit zien: 

Deze kunstenaar laat op inventieve wijze zien wat we verliezen als we muren bouwen. Kinderen krijgen niet meer de kans elkaar te zien, vriendjes te maken en met elkaar te spelen. Deze kunstenaar heeft er wat op gevonden: een wip dwars door de muur heen waardoor de kinderen tóch met elkaar kunnen spelen. Maar het blijft schrijnen, want ze zien elkaar niet. Een muur betekent altijd verlies, hoe creatief we er ook mee omgaan. 

Dwars daar doorheen blijft het utopische woord van Christus altijd klinken: “de muur van vijandschap is afgebroken”. Want het is waar: door Christus vormt je land van herkomst, huidskleur, seksuele geaardheid of sociale klasse geen barrière meer. Daarom moeten we dit ook léven en waar laten worden in ons eigen leven. Het is dan ook de uitdaging om in onze eigen omgeving onze ogen niet te sluiten voor dat alledaagse racisme dat zo giftig onze samenleving binnen gekropen is. 

Als voorganger van de Protestantse Kerk van Ieper zoek ik altijd de link te leggen tussen de Bijbel de leefwereld van alledag. Dat betekent een dubbel proces van luisteren: luisteren naar de Bijbel en luisteren naar de context. Luisteren naar de context leert me dat processen van sociale uitsluiting onmiskenbaar aanwezig zijn. Ook in Ieper, ook in mijn leven. Luisteren naar de Bijbel leert me dat we een alternatief hebben én een opdracht: leven vanuit de werkelijkheid dat Christus de muren tussen ons heeft neergehaald. 

Eleonora Hof 
Proponent in Ieper