#blacklivesmatter – een gepassioneerd betoog van een jonge theoloog

Door Mirjam Vos

In een wereld vol onrecht heb je ervaringen nodig die je vormen. Ontmoetingen, met jezelf, anderen of God, die je bijblijven en moed geven om te blijven geloven in het goede. Verhalen die je kompas ijken en je richten op de toekomst waar je in gelooft. Dit is mijn verhaal, en je mag het lenen als het helpt.

Vijf jaar geleden klom ik naar boven, en keek uit over Kaap de Goede Hoop. Een paar dagen eerder was ik op Robbeneiland en wat ik daar las over Mandela resoneerde op deze plek. In zijn inaugurele rede in Kaapstad typeerde hij Kaap de Goede Hoop als de plek waar veelkleurig samenleven van Zuid-Afrika begon, het samenleven dat zo misvormd en in de ban van onrecht was geraakt. Ik was twee jaar toen Mandela in 1994 president werd en, in diezelfde speech, verkondigde dat het tijd is. The time to build is upon us. Let there be justice for all.

Het is verdorie altijd tijd voor gerechtigheid. Elke actie die jij en ik kunnen nemen om het leven te vormen naar gelijkheid, samen leven en gerechtigheid, is nu nodig. En het kan me niks schelen wat jouw motivatie is. Of je nou in gerechtigheid gelooft omdat jouw God je dat leert, of omdat je moeder of de natuur of de wereldorde het je vertelde, of omdat het de enige manier is om nog te durven geloven dat het goed komt: het maakt me niet uit. Ik sta naast je en we voeren samen actie met grote woorden en kleine daden.

Want heeft de geschiedenis ons niet geleerd dat racisme niet goed te praten valt? Hoe vaak nog moet er een man of vrouw opstaan zoals Mandela? Hoeveel George Floyds moeten er nog volgen? Hoe vaak nog moeten nieuwe generaties de wereldpleinen op om te schreeuwen tegen onrecht?

En wat doet het dan pijn als mijn inspiratiebronnen gebruikt worden voor het tegenovergestelde van wat ik rechtvaardigheid noem. Met de Bijbel in de hand verdedigen mensen die zich vrome christenen noemen discriminatie en racisme. Mijn eigen broeders en zusters, aan de hand van dezelfde Bijbel die ik opensla om te lezen over rechtvaardigheid. Hoe betrouwbaar is dat boek dan, als je er zelf in kunt lezen wat je wil horen? Hoe kan ik op basis van de Bijbel claimen iets te weten over gerechtigheid, over gelijkheid en waarheid?

Ingewikkelde vragen, maar het antwoord is voor mij helemaal niet zo ingewikkeld. Ja, in de Bijbel lees je ook over geweld en uit de hand gelopen politieacties. Maar hoeveel meer teksten staan erin over gerechtigheid? Over opkomen voor de onderdrukten? Over liefde? En dat is niet voor niets, geloof ik. Om onrecht te bestrijden heb je liefde nodig: liefde vol geduld en goedheid, zonder afgunst of ijdel vertoon. Bijbelse liefde is sterk en moedig. Het is je mond opentrekken tegen onrecht. Liefde is opstaan en schreeuwen, en soms zwijgend knielen. Liefde is samen machteloos rouwen. Liefde is dat je hart gebroken wordt door iets wat je familie overkomt, maar ook door wat aan de andere kant van de wereld gebeurt. Want God is liefde en God is niet klein of slap of zoet. Hij kijkt niet weg, en Hij praat het kwaad niet goed. En als jij en ik ook maar een sprankje van die liefde voelen voor de onderdrukten en de mensen die onrecht wordt aangedaan, dan is dat sterk genoeg voor een ommekeer. Een ommekeer naar vrede en recht, naar moedige liefde en goede toekomst. Zo sterk is God en zo sterk zijn wij, door zijn belofte.

Dan zal de woestijn een boomgaard worden, een boomgaard die is als een woud. Het recht zal zich vestigen in de woestijn, gerechtigheid wonen in de boomgaard. Dan zal de gerechtigheid vrede stichten, ze brengt rust en vertrouwen voor altijd. Mijn volk zal wonen in een oase van vrede, een veilige woonplaats, een oord van ongestoorde rust. – Jesaja 32: 15b-18

Steeds opnieuw, dag aan dag, klim ik die berg op en kijk ik uit over Kaap de Goede Hoop, ook al ben ik jaren weer in Nederland. Het is tijd, zei Mandela. En we moeten dat herhalen zolang er mensen zijn. De tijd van onrecht is geweest. #Blacklivesmatter

Mirjam Vos
Theoloog en redacteur van deBijbel.nl werkzaam voor het Nederlands Bijbelgenootschap