Wat is de codex?

In de vroege kerk gebruikte men in het begin papyrusrollen om op te schrijven. Dat was gebruikelijk, hoewel de codex (meervoud: codices) al wel bestond. Vanaf de tweede eeuw ging men steeds vaker de codex gebruiken. Dit kwam doordat papyrusrollen behoorlijk onhandig waren. Zeker wanneer je een lange tekst moet overschrijven. Zo zou een uitgerolde papyrusrol van het evangelie van Lucas al ruim negen meter lang zijn. Je kunt je voorstellen dat je daar moeilijk in kon zoeken. Bovendien had je vaak een extra paar handen nodig om de rol open te houden. Ook was een codex makkelijker te vervoeren dan een papyrusrol.

Een codex is een soort boek. In plaats van papyrusvellen aan elkaar te naaien zodat je die kon oprollen, vouwde men een of meer vellen in het midden, die aan elkaar genaaid werden. De codex had een aantal voordelen: je kon in een codex veel meer tekst kwijt, bijvoorbeeld alle evangeliën of alle brieven van Paulus bij elkaar. Dat kwam ook doordat het in codexvorm makkelijker was om aan beide zijden van de papyrusvellen te schrijven. Daarnaast kon je er makkelijker passages in opzoeken en was het veel goedkoper dan papyrusrollen. Christenen in de tweede eeuw gebruikten naar verhouding veel meer codices dan niet-christenen. Vrijwel alle nieuwtestamentische handschriften die we nu hebben zijn codices of komen uit codices.

In de vierde eeuw ging men voor codices perkament in plaats van papyrus gebruiken. Perkament is papierachtig materiaal gemaakt van dierenhuiden. Het was veel sterker dan papyrus en ging veel langer mee. Ook ging het schrijven aan beide kanten veel makkelijker dan bij papyrus en er was makkelijker opnieuw op te schrijven. Nadeel was dat perkament veel duurder dan papyrus was. Een ander opmerkelijk nadeel weten we van een beroemd arts uit de tweede eeuw. Volgens hem was perkament vermoeiender voor de ogen omdat het meer licht weerkaatst dan papyrus. De twee oudste en bekendste uit perkament samengestelde codices, zijn de Codex Vaticanus en de Codex Sinaiticus. Zij bevatten naast Nieuwe Testament ook het Oude Textament in het Grieks.
Op een zeker moment, in de Middeleeuwen, werd ook de Hebreeuwse tekst van het Oude Testament op codices geschreven. Een van die Middeleeuwse codices met de Hebreeuwse tekst van het Oude Testament is de Codex Leningradensis.