Wat is een olielamp?

De olielamp was een van de belangrijkste voorwerpen in het huishouden. Het was een aardewerken schaaltje dat werd gevuld met olijfolie. In de olie werd een lont gelegd, meestal gemaakt van een gedraaide reep linnen. De lont zoog zich vol met olie en werd vervolgens aangestoken. Naarmate de lont afbrandde moest hij bijgeknipt worden.

De lamp werd op een verhoogde plaats in huis neergezet, zodat het licht goed door de kamer verdeeld werd. Die hoge plek kon een omgekeerde kom zijn, of een nis in de muur. Rijkere mensen hadden soms ook een versierde standaard om hun lamp op te zetten. In Marcus 4:21 zegt Jezus: 'Je steekt toch geen lamp aan om hem onder een korenmaat te zetten of onder een bed weg te bergen? Nee, je zet hem op een standaard.'

In de tijd van het Oude Testament was de olielamp meestal een open schaaltje met een tuit, waar de lont in werd gelegd. Er waren ook vormen waarbij in de rand één of meer gootjes voor de lont waren gemaakt.

Vanaf de hellenistische tijd ontstaat onder invloed van de Griekse cultuur een nieuw type olielamp, de gesloten lamp. Bij deze lamp was het bakje afgesloten door een plat deksel met in het midden een gat voor het bijvullen van de olie.

Ook in de tijd van de Romeinen werd een gesloten olielamp gebruikt. De bovenkant was in die tijd vaak versierd.

Daarnaast werden vanaf de eerste eeuw voor Christus ook heel eenvoudige onversierde olielampen gemaakt. Dit hangt samen met een toenemende behoefte in bepaalde Joodse kringen om hun eigen etnische en religieuze identiteit uit te drukken.