Wat is een zevenarmige kandelaar?

In Exodus 37:17-24 staat een beschrijving van de lampenstandaard in de tabernakel: een gouden kandelaar met één centrale arm en aan weerszijden daarvan drie armen. In totaal konden daar zeven olielampjes op worden gezet. Dit is de bekende vorm van de zevenarmige kandelaar.

Op de boog van Titus in Rome, een triomfboog die gemaakt is na de verwoesting van de tempel van Herodes in Jeruzalem in 70 na Christus, is op een reliëf te zien hoe de zevenarmige kandelaar uit de tempel wordt meegedragen. In de periode na de verwoesting van de tempel, werd de menora veel afgebeeld, onder andere op de mozaïekvloeren van synagogen, of op grafstenen. De oudst bekende afbeelding van een zevenarmige kandelaar staat op een bronzen munt uit de eerste eeuw voor Christus.

De lampenstandaard of menora was een standaard waarop men één of meer olielampen kon zetten. Bij het woord menora wordt tegenwoordig vooral gedacht aan de zevenarmige kandelaar, een belangrijk symbool in het jodendom.

Maar het woord wordt in de Bijbel niet alleen gebruikt voor de lampenstandaard in de tabernakel en de tempel. In het verhaal van Elisa en de vrouw uit Sunem bijvoorbeeld:

Ook weten we niet zeker hoe de lampenstandaards in de tempel van Salomo eruit hebben gezien.

Volgens 1 Koningen 7:49 stonden in tempel van Salomo tien vergulde lampenstandaards “met gouden bloemversieringen, gouden lampen en gouden snuiters”. Deze waren speciaal voor de tempel van Salomo gemaakt. Hoe de er precies uit zagen, kunnen we uit de tekst in 1 Koningen niet opmaken. Wel staat er een beschrijving in Zacharia 4:2:

Archeologen hebben verschillende voorbeelden gevonden van standaards met een schaal erop. Ook zijn er verschillende aardewerken olielampen gevonden met zeven tuitjes. Het is dus goed mogelijk dat de lampenstandaards in de tempel van Salomo leken op de beschrijving uit Zacharia.