Meer kleur in de kerk
De deur van de kerk staat open voor iedereen. Maar toch lukt het niet altijd om ruimte te maken voor mensen van verschillende culturele achtergronden. Terwijl de samenleving steeds diverser wordt, blijft de kerk behoorlijk achter. Maar wie de Bijbel leest, ontdekt dat God aanstuurt op integratie. Hij wil ‘volken, stammen en talen’ in lokale geloofsgemeenschappen samenbrengen. In mijn boek Meer kleur in de kerk beschrijf ik waarom dat zo boeiend en belangrijk is. Ik licht er in deze blog drie Bijbels-theologische lijnen uit rondom Vader, Zoon en Geest.
De Vader verzoent
Vanaf het allereerste begin heeft God oog voor de gehele wereld. Dat blijkt bijvoorbeeld uit de torenbouw in Babel, vaak gezien als een vloek, maar goed beschouwd een zegen. De Schepper had het belang van verspreiding meermaals benadrukt – het gevolg zou een grotere diversiteit aan culturen en talen zijn. Maar de mensheid bleef bijeen, monotoon en eenvormig. God greep in. Je zou de spraakverwarring een diversiteitsversnelling kunnen noemen.
De Arameeër Abram wordt geroepen als vader van de vele ontstane volken. In zijn familie wordt de hele mensheid gezegend. Juda en Simeon trouwden met Kanaänitische vrouwen en Jozef met een Egyptische – uit dat huwelijk werden Efraïm en Manasse geboren die volledig werden opgenomen in het volk (Genesis 48:5). Als de stammen later uit Egypte wegtrekken is dat met ‘een grote groep mensen van allerlei afkomst’ (Exodus 12:38). En die vreemdelingen (gerim) waren volop welkom bij Israëls dienst aan God. De samenstelling van Israël maakt duidelijk dat de Vader inclusief denkt.
Hij nodigde ook mij uit om de blik te verruimen. Opgroeiend in een witte bubbel had ik vooroordelen over migranten. Toen de Vader zich aan mij openbaarde veranderde mijn hart en houding, ook en juist ten opzichte van de vreemde ander. Hij verzoent de volken met zichzelf en elkaar.
De Zoon bouwt bruggen
Jezus maakte dat in zijn leven zichtbaar. Wanneer Hij in Nazaret Jesaja 61 uitlegt, met een verwijzing naar Gods hulp aan buitenlanders, zet dat kwaad bloed (Lucas 4:16-30). Hij gaat actief op zoek naar Samaritanen. Wanneer die Hem een slaapplek weigeren, vragen zijn volgelingen om vuur uit de hemel: laat dat hele dorp afbranden! Jezus bestraft hen niet alleen (Lucas 9:51-56), Hij maakt de Samaritaan tot held in één van zijn beroemdste verhalen (Lucas 10:25-37). Hoewel Jezus de landsgrens van Israël zelden overgaat, zet Hij de deur wel wagenwijd open. Zelfs aan het kruis bidt Hij voor de Romeinse soldaten om vergeving.
Ook vandaag worden we uitgedaagd om niet alleen te tolereren, maar te eren en lief te hebben. En dan niet alleen onze vrienden, ook vreemdelingen en zelfs vijanden. Zijn moslims en Marokkanen de Samaritanen van nu? Dan is er werk aan de winkel!
Gods Geest verlegt de grens
Wat Jezus begon, zet de Geest door. In Handelingen zien we hoe Hij grenzen doorbreekt. Op de pinksterdag horen Joden uit vijftien verschillende regio’s het evangelie in hun eigen taal. Later komt dezelfde Geest in Samaria en zelfs in het huis van de heidense hoofdman Cornelius.
Hij rekt de grenzen op: van Jeruzalem naar Judea en Samaria tot aan het einde van de aarde. In het multiculturele Romeinse rijk ontstaan zo kerken die gekenmerkt worden door eenheid in verscheidenheid. Er ontstond geen Joodse kerk naast een Griekse kerk, of een aparte kerk voor specifieke culturen. Dat was het mysterion, aan Paulus onthuld: ‘de heidenen maken deel uit van hetzelfde lichaam’ (Efeziërs 3:6). Uiterst belangrijk, want juist in die veelkleurige geloofsgemeenschap wordt God zichtbaar, zelfs aan de duistere machten (Efeziërs 3:10).
Zo bezien is het streven naar zoveel mogelijk diversiteit geen hobby van avontuurlijke types, maar een roeping voor de hele kerk. De Geest stuurt er op aan. Het bracht ons ertoe om in Veenendaal een nieuwe ontmoetingsplek te creëren. Met steun van ruim twintig kerken uit acht verschillende denominaties startten we in 2012 met de International Christian Fellowship, inmiddels uitgegroeid tot een kerk waar gelovigen van tientallen nationaliteiten samenkomen.
Vandaag
De drie-ene God staat zelf model voor de kerk die Hij vormt: Vader, Zoon en Geest verschillen van elkaar en zijn toch één. Zo is ook de kerk geroepen om een gemeenschap te zijn waarin verschillen niet verdwijnen, maar juist tot hun recht komen in een eenheid die alleen God kan geven.
Hans Euser (directeur Intercultural Church Plants) schreef Meer kleur in de kerk. Zeven sleutels voor een interculturele gemeente die Jezus weerspiegelt, Amsterdam: Buijten & Schipperheijn, 2025. Het boek is vertaald als Gods’ Mosaic. Seven Keys to Reflecting Jesus in an Intercultural Community.
