Lucas 15:1-10 – Preekinspiratie

Klik om deze passage te lezen in de NBV21

De boodschap van deze passage hangt sterk samen met de gelijkenis van de verloren zoon. In dit webinar met Cor Hoogerwerf en Matthijs de Jong wordt deze gelijkenis toegelicht.

In Lucas 15 vertelt Jezus een reeks van drie gelijkenissen. De eerste twee vormen een heel duidelijk tweeluik, daarna volgt als sluitstuk de bekende gelijkenis van de verloren zoon. In deze exegese gaat het over die eerste twee gelijkenissen. De ene gaat over een man, de ander over een vrouw. Het is weliswaar niet helemaal uniek, maar toch opvallend: in de evangeliën en met name bij Lucas treedt vaak een ‘paar’ op van een man en een vrouw (of een mannelijk en vrouwelijk beeld). Daarnaast heeft in dit geval de mannelijke figuur schapen en is dus buitenshuis werkzaam, terwijl de vrouw vermogend is en in een huis woont. Het mannelijke beeld verwijst naar het landelijke gebied, het vrouwelijke beeld doet eerder denken aan een stedelijke context.

Die diversiteit in de vertelling is geen toeval. In de vroegchristelijke beweging was men gevoelig voor diversiteit. Het verwelkomen van mensen die ‘anders’ zijn, was fundamenteel, zelfs al schuurde dat soms in de praktijk. Daarbij was hun aardse identiteit niet van belang, wel hoe men zich verhield tot Jezus Christus.

En dit is ook precies het punt van discussie in de raamvertelling. Farizeeën en schriftgeleerden hebben kritiek op Jezus omdat Hij ‘foute’ mensen bij zich laat komen en met hen aan tafel gaat. Eerder in het evangelie was ‘tollenaars en zondaars’ steeds een omschrijving die door Jezus’ tegenstanders gebruikt werd. Ook Jezus noemde zondaars zondaars. Maar dat ze naar Jezus toe komen om naar Hem te luisteren en zich in Jezus’ kring laten opnemen, duidt Jezus zelf als een terugkeer naar God, als inkeer.

Ongetwijfeld hadden de farizeeën en schriftgeleerden er niets op tegen als een zondaar tot inkeer kwam. Maar zo zagen zij het gezelschap dat naar Jezus toekwam niet, en ze vonden dat Jezus het veel te bont maakte. Dat Jezus in het gezelschap verkeerde van mensen die God veroordeelde, maakte Hem verdacht. Dat dit type mensen in zo grote getale naar Hem toe kwam, en dat ze het dan ook nog leuk bleken te hebben ook – dat was verkeerd.

Maar het gaat Jezus om herstel van Israël. Hij ziet tollenaars en zondaars allereerst als verlorenen, die God wil redden. Daarom is Hij zo vaak in hun gezelschap. Zijn wonderlijke gedrag heeft hemelse betekenis. Het brengt Gods nieuwe wereld in de praktijk, een wereld van gerechtigheid, vrede en vreugde.

Het gaat dus om het erkennen van Jezus als Gods Zoon, die de weg baant naar Gods nieuwe wereld. Wie dat erkent, zal met God en Jezus willen zoeken wat verloren is – of dat nu plekken in ons innerlijk zijn waar we liever niet komen, of plekken in ons leven met anderen, of groepen mensen buiten ons blikveld. Als gevonden is wat verloren was en weer levend wat dood was, is er reden voor grote blijdschap.

Wil je op het gebied van exegese gelijk meer weten over deze passage?

Op deze pagina vind je aantekeningen bij de tekst en meer informatie over de opbouw en context.

Hier lees je (als je bent ingelogd) deze tekst in verschillende vertalingen.

En wanneer je een Plus-account hebt, vind je hier de passage in verschillende vertalingen met aantekeningen (tip: zet bij ‘Persoonlijk’ ‘Toon voetnoten’ en ‘Toon verwijzingen’ aan).