Context en aantekeningen bij Jesaja 7:10-17
Hier vind je informatie over de context van Jesaja 7:10-17 en aantekeningen bij de tekst.
Jesaja als geheel
Meer over de opbouw, stijl, centrale thema’s en andere achtergrond bij Jesaja vind je in deze inleiding op Jesaja
Plek van deze passage in het geheel
Jesaja 7 speelt zich af tegen de achtergrond van de zogenaamde Syro-Efraïmitische oorlog (ca. 734-732 v.Chr.). Koning Resin van Aram (Syrië) en koning Pekach van Efraïm (noordelijk Israël) bieden verzet tegen de nieuwe grootmacht Assyrië. Ze willen dat koning Achaz van Juda zich bij hen aansluit. Omdat Achaz weigert, besluiten de twee buurvolken om Juda aan te vallen. Achaz speelt met het idee om Assyrië om hulp te vragen en Juda te onderwerpen aan het Assyrische gezag. God stuurt Jesaja naar Achaz om hem op andere gedachten te brengen. Hij moet zijn lot niet in handen van Assyrië leggen, maar in handen van God. De passage maakt deel uit van de zogenoemde memoires van Jesaja (Jes. 6-8) waarin we lezen hoe Gods heilvolle aanbod, dat door koning en volk wordt afgewezen, omklapt in onheilsdreiging.
Opbouw en kern van de passage
Jesaja 7:1-12 vervolgt de boodschap (vanaf vs. 3) die Jesaja van God aan Achaz moet overbrengen. Jesaja roept hem op om te vragen om een teken. Achaz kan een hoopvol teken krijgen, dat hem de moed kan geven om op God te vertrouwen. Een teken dat zijn angst voor de twee dreigende buurvorsten wegneemt en hem ervan weerhoudt zich aan Assyrië te onderwerpen. Echter, Achaz weigert om God om een teken te vragen (vs. 12). Hierop antwoordt Jesaja dat God hem zelf een teken zal geven. Het teken lijkt in eerste instantie een heilvolle boodschap te brengen: de jonge vrouw is zwanger en zal binnenkort een zoon baren, die de naam Immanuel (‘God is met ons’) moet krijgen. Binnen een afzienbare tijd – in elk geval voordat de jongen volwassen is – zullen de landen van Achaz’ bedreigers, Aram en Efraïm, verwoest zijn. Dat is een boodschap van redding. Maar de omslag zit in het laatste vers (17). Ook het koningshuis van David en het volk van Juda zullen lijden onder het juk van de Assyrische heerschappij. Het heilvolle teken krijgt dus een straffende keerzijde, vanwege het gebrek aan geloof van Achaz.
Uitgelicht: Van teken van hoop naar teken van onheil
Het lijkt een prachtig, een heilvol teken: een zoon die de naam Immanuel, ‘God is met ons’, zal dragen, wiens geboorte vooruitwijst naar het moment dat God Juda’s vijanden vernietigt. En toch slaat het heilvolle teken om in een teken van onheil! Door gebrek aan vertrouwen zal het Achaz en de zijnen niet goed vergaan.
Aantekeningen
Bij vers 11
- Om de betrouwbaarheid van zijn woord te bevestigen en het geloof van de koning te versterken, is God bereid de koning een teken te geven (vgl. Ex. 3:12; Recht. 6:17-22, 36-40).
- hetzij uit de diepte ... hemel: Het gaat hier om een wonder.
Bij vers 12
- Achaz weigert om een teken te vragen en verpakt zijn weigering in vrome taal. Is het omdat hij al een ander plan in gedachten heeft: een beroep doen op Assyrië? Dat is misschien te veel invulling. In elk geval schiet zijn vertrouwen in God tekort.
Bij vers 13
- Luister: Jesaja’s reactie op Achaz, die aanvat met ‘luister’, laat zien dat Achaz’ weigering een voorbeeld is van de uitwerking van de ‘verhardende boodschap’ die aangekondigd wordt in Jesaja 6:9-10 (die tevens aanvat met ‘Luister goed’). Wat Jesaja daar opgedragen krijgt aan te kondigen, blijkt hier te gebeuren. God biedt Achaz zijn hulp en bescherming aan, maar Achaz’ vertrouwen schiet tekort. Het is zijn weigering van Gods genade die zijn hart ongevoelig maakt, zijn oren toestopt en zijn ogen dichtsmeert, zoals Jesaja 6:10 het formuleert. Hierdoor zal Achaz onheil ondervinden, wat reeds in Jesaja 6:10 geprofeteerd werd (‘Zij zullen niet naar Mij terugkeren en geen herstel vinden).
- huis van David: Het teken dat gegeven zal worden, wordt gegeven aan het huis van David, niet alleen aan Achaz.
Bij vers 14
- Jesaja 7:14 is een van de meest becommentarieerde verzen in de Bijbel. De aankondiging is vaak opgevat als een belofte van de komst van de messias in de verre toekomst, en toegepast op Jezus. Van oorsprong gaat het echter niet om een miraculeuze zwangerschap, maar om de aankondiging van de geboorte van een kind. Dit kind en zijn naam zijn een teken van de redding die God belooft aan Achaz. Waarschijnlijk is ‘de jonge vrouw’ de vrouw van Achaz en is het kind dat zij zal baren zijn zoon.
- jonge vrouw: Het Hebreeuwse woord ʿalmâ betekent ‘jonge, huwbare vrouw’. Het betreft hier waarschijnlijk een van de vrouwen van de koning. De Septuagint, de oude Griekse vertaling, die in Matteüs 1:23 gevolgd is, heeft het woord vertaald met parthenos, ‘maagd’. Nadien is het door de Vulgaat vertaald met virgo (‘maagd’) en op die manier in verschillende hedendaagse Bijbelvertalingen terechtgekomen als ‘maagd’.
- is zwanger: Het Hebreeuwse werkwoord hara, ‘is zwanger’, is hier vanwege de context vertaald in de tegenwoordige tijd. Het teken dat de Heer geeft zal zich in de nabije toekomst afspelen. Ook de grammaticale constructie van dit vers pleit voor de vertaling met ‘is zwanger’, in plaats van met ‘zal zwanger worden’.
- Spoedig: Het participium jolèdèt ‘[is] voortbrengende’ of ‘... barende’ wordt voorafgegaan door het woordje hinne, letterlijk ‘zie’, dat de nadruk legt op het feit dat de gebeurtenis in de zeer nabije toekomst plaats zal vinden. De combinatie van hinne met het participium betekent: ‘zij staat op het punt om te baren’. Het is daarom ook het meest voor de hand liggend te vertalen met ‘de jonge vrouw is zwanger’. Het woordje ‘spoedig’ verwoordt het aspect van de nabije toekomst.
- Immanuel: Wat betekent ‘God met ons’. De naam keert terug in Jesaja 8:8, 10. Het kind zal God aan zijn zijde hebben, tot heil van de gemeenschap (‘ons’). Over de identiteit van het kind zijn de uitleggers het niet eens. Er is geen sluitende uitleg. De verschillende mogelijkheden zijn als volgt. (1) Vaak wordt gewezen naar Hizkia, zoon van Abia, de vrouw van Achaz. Maar Hizkia was, volgens de gebruikelijke datering, op dat moment allang geboren; (2) het kan een andere zoon van Achaz zijn over wie we verder niets lezen, maar ook dat blijft wat vreemd; (3) het is misschien een zoon van de profeet Jesaja, maar bij de kinderen van de profeet diende niet hun geboorte als teken, maar alleen hun naam (Jes. 7:2; 8:1); (4) de christelijke traditie heeft, in navolging van Matteüs 1:23, hierin de aankondiging gezien van de maagdelijke geboorte van de messias, Jezus. De aankondiging van Jesaja zal zeker betekenis hebben gehad in de tijd van de Syro-Efraïmitische oorlog. Tegelijk zien we binnen het Jesajaboek al dat de profetie een open betekenis heeft naar de toekomst.
Bij vers 15
- Boter en honing: Hier wordt niet gedoeld op een luxe menu en zeker geen ‘godenmaaltijd’. Boter en honing staat voor een noodrantsoen, het verwijst naar een tijd van schaarste. Daarmee wijst vers 15 al vooruit naar de moeilijke tijden die eraan komen (zie vs. 17, 18-25).
- totdat hij … kiezen: D.w.z. de leeftijd om morele keuzen te maken. In de uitleg loopt nogal uiteen om welke leeftijd dit zou gaan: volgens sommigen 6 jaar, volgens anderen 12 jaar, volgens weer anderen de volwassen leeftijd (20 jaar).
Bij vers 16
- voordat … verlaten zijn: Dit doelt op de veroveringen door Assyrië. In 732 voor Christus werd het koninkrijk Aram, met de hoofdstad Damascus, door Assyrië geannexeerd. In datzelfde jaar werd ook het noordelijke rijk Israël (Efraïm genoemd in Jes. 7), met de hoofdstad Samaria, door de Assyriërs onderworpen. In 722/720 werd, na een opstand tegen Assyrië, de bevolking van Israël (Efraïm) door de Assyriërs in ballingschap weggevoerd.
Bij vers 17
- sinds … afscheidde: Dit verwijst naar de scheuring van het koninkrijk van David en Salomo (zie 1 Kon. 12:19-20). Voor Juda en het koningshuis van David gold die gebeurtenis nog altijd als een nationale ramp. Nu zal er iets gaan gebeuren wat nog ingrijpender en verwoestender is dan dat. De komst van de Assyriërs staat voor de deur. Het zal in eerste instantie redding brengen voor Achaz (zie vs. 16), maar zich daarna tegen hem en tegen het volk van Juda keren.
Bron: Studiebijbel in Perspectief
Bron: Studiebijbel in Perspectief, aangepast
Achtergrondinformatie
Toelichting bij kernwoorden en begrippen
Verdieping bij thema’s
Ga op deze pagina naar:
- Jesaja als geheel
- de plek van deze passage in dit geheel
- opbouw en kern van deze passage
- aantekeningen bij de verzen
- achtergrondinformatie bij kernwoorden en begrippen