Welke Bijbelvertaling is het meest betrouwbaar? 

De Bijbel is geschreven in het Hebreeuws, Aramees en Grieks, allemaal talen die ver af staan van het Nederlands. Bovendien is de Bijbel ontstaan in een heel andere tijd en cultuur, over een periode van zo'n 1500 jaar, door verschillende mensen en in verschillende genres. Én christenen geloven dat de Bijbel niet zomaar een boek is, maar dat God de schrijvers via zijn Geest geïnspireerd heeft. Hoe kun je er dan toch op vertrouwen dat de vertaling die je in handen hebt de boodschap van de oorspronkelijke tekst op een betrouwbare manier overbrengt? 

Voordat je die vraag beantwoordt, moet je jezelf eigenlijk eerst een andere vraag stellen: wat bedoel ik precies met betrouwbaar? Is dat zo letterlijk mogelijk of juist zo begrijpelijk mogelijk? Heeft het te maken met de kerkelijke achtergrond van de vertalers? Of met hun wetenschappelijke kennis? Dat klinkt misschien ingewikkeld, maar we kunnen je geruststellen: de meeste bekende Nederlandse Bijbelvertalingen zijn zorgvuldig gemaakt. Bijbelexperts hebben met veel aandacht en voorzichtigheid aan deze vertalingen gewerkt. 

Lange tijd waren er maar een paar veel gebruikte vertalingen in het Nederlandse taalgebied: de Statenvertaling, de NBG51 en de Willibrordvertaling. In 2004 kwam daar de NBV bij, in 2010 de Herziene Statenvertaling (HSV) en in 2014 de Bijbel in Gewone Taal. Al deze Bijbelvertalingen zijn gemaakt door geschoolde vertalers. Zij werken vanuit de oorspronkelijke teksten. Een organisatie houdt toezicht, tientallen mensen lezen mee en er zijn duidelijke afspraken over het jarenlange vertaalproces.  

Het vertrouwen in de organisatie die de vertaling maakt, is belangrijk voor de betrouwbaarheid.  

Er zijn ook vertalingen die door individuen zijn gemaakt, zoals de Basisbijbel (een afgeleide van de Statenvertaling in begrijpelijke taal) of de Naardense Bijbel. Daar is op zich niets mis mee – Luther vertaalde volgens de traditie ook de Bijbel in z'n eentje – maar het is wel goed te beseffen dat het zorgvuldige proces en het steeds weer over en weer checken bij zo'n vertaling ontbreekt.  

Sommige vertalingen proberen de vorm van de oorspronkelijke tekst zo goed mogelijk te behouden.  Ze houden rekening met de Hebreeuwse of Griekse formuleringen. Dit kan soms leiden tot zinnen die in het Nederlands wat moeilijker zijn. Maar ze geven wel een goed beeld van de oorspronkelijke opbouw. Voorbeelden hiervan zijn de Statenvertaling, de Herziene Statenvertaling en de Naardense Bijbel.  

Andere vertalingen richten zich meer op het overbrengen van de betekenis. Ze willen de boodschap van de oorspronkelijke tekst op een natuurlijke manier weergeven in het Nederlands. Dit maakt ze goed leesbaar en toegankelijk. Omdat de betekenis gelijk blijft en misschien zelfs wel beter te begrijpen wordt, bieden deze vertalingen een andere vorm van betrouwbaarheid. De Rooms-katholieke Willibrordvertaling is hier een voorbeeld van. De vertaling waarin het principe van begrijpelijkheid het meest consequent is doorgevoerd, is de Bijbel in Gewone Taal (BGT). De vertalers hebben precies gekeken wat de schrijver wilde overbrengen, en hebben dat weergegeven in taal die voor iedereen te begrijpen is.  

De NBV21 zoekt een balans tussen trouw aan de brontekst en begrijpelijkheid. Anders dan de BGT blijft de beeldende taal van de Bijbel hierin behouden, en bij het lezen merk je ook de verschillen tussen bijvoorbeeld een wetstekst, een verhaal of een brief. Maar de NBV21 leest wel gewoon als mooi, hedendaags Nederlands. Het doel is om de kracht van de oorspronkelijke teksten goed over te brengen in het moderne Nederlands. 

Het Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap (NBG) zet zich al meer dan 200 jaar in om de Bijbel voor iedereen dichtbij te brengen. We maken eigentijdse vertalingen, zoals de Bijbel in Gewone Taal en de NBV21. Samen met meer dan 150 Bijbelgenootschappen wereldwijd vertalen en verspreiden we de Bijbel. Zo hebben mensen toegang tot Gods boodschap in hun eigen taal. 

Door de langdurige samenwerking tussen verschillende experts, deskundige begeleiding, duidelijke afspraken en controle ontstaat een sterk en betrouwbaar eindresultaat. De NBG-vertalingen, de HSV en de Willibrordvertaling voldoen aan deze criteria van breed gedragen en zorgvuldig gemaakte vertalingen.  

Er is geen absolute 'meest betrouwbare Bijbelvertaling'. Alle veel gebruikte Nederlandse Bijbelvertalingen zijn betrouwbaar en zorgvuldig tot stand gekomen.  De hoofdboodschap van de Bijbel blijft gelijk en is uitnodigend en bevrijdend. Hij wil je een rijker en voller leven bieden door de relatie met God. 

Ben je benieuwd welke Bijbelvertaling het beste bij jou past? Het vergelijken van verschillende vertalingen kan je helpen om nog meer te ontdekken over de oorspronkelijke teksten. Dit kun je doen op debijbel.nl, je kunt hier teksten lezen in verschillende Bijbelvertalingen en uitvinden welke het meest tot jou spreekt. Ook kun je meer achtergrondinformatie vinden op de website.