Ora et labora: recept voor een gezegend leven

Onze kerkgemeente in Brasschaat groeit en in deze tijden geeft dat wel eens aanleiding tot de vraag: ‘Hoe doen jullie dat? Wat is het geheim?’

Niet dat ik geloof dat er buiten God, zijn Woord en zijn Geest om een geheim te vinden is voor succes in gemeente-opbouw, maar ik ben vaak toch geneigd om in deze richting te antwoorden: ‘Ora et labora’. Bid en werk. Leg wat je doet in gebed en handel al biddend.

Het is een bekende en oude regel van de heilige Benedictus van Nursia, stichter van de Benedictijnerorde, in de zesde eeuw van onze tijdrekening. Benedictus betekent: ‘gezegend’.

In die tijd was het een controversieel gezegde, want de kloosterlingen, die tot de geestelijke stand behoorden, waren niet gewoon te werken. Het waren rijkere families die hun kinderen naar een klooster konden sturen; anderen hadden al hun kinderen nodig om voldoende inkomen te verzamelen. Werken werd in die tijd enkel gedaan door arme boeren en door lijfeigenen, knechten en meiden.

Waarom vond Benedictus het nodig dat er in de kloosters gewerkt werd? Om te kunnen bidden! Het kloosterleven bracht het onophoudelijk bidden in praktijk. De woestijnvaders hadden al door dat je door fysiek te werken, beter wakker kon blijven en dus langer geconcentreerd kon bidden. En op die manier werden ze zowel geestelijk als fysiek een dienaar van Christus.

Het woord voor ‘dienen’ in het Nieuwe Testament is douleuoo. Het betekent in de eerste plaats: slaaf zijn van. Afgeleide betekenissen gaan over dienst doen, gehoorzaamheid betonen en jezelf opgeven. Elke christen voelt aan dat hier verschillende aspecten in zitten van het dienen van God.

Ook het Hebreeuwse woord voor ‘dienen’, ‘werken’ (avad) heeft meerdere betekenissen. Eén daarvan is aanbidden, vereren. In Exodus 9:1 lezen we dat farao, die het volk Israël in slavernij (avodah, Ex 2:23) hield, het volk moest laten gaan, zodat het God kon vereren (avad).

Zo zie je dat die ogenschijnlijk ver uit elkaar liggende woorden ‘ora et labora’ toch echt wel met elkaar verwant, zo niet verweven zijn. Niet voor niets is ‘ora’ een deel van labora.

Dat maakt dat we verzen als Kolossenzen 3:24b: ‘Dien de Heer’, in hun volheid kunnen interpreteren. Het dienen impliceert het bidden, aanbidden, maar evengoed het werken, onze inzet in het Koninkrijk. Liefst met elkaar verweven: vraag in je gebed wat God wil dat je doet voor zijn Koninkrijk. Dan werk je op zijn Woord en in zijn kracht!

Katelijne Depoortere, predikant De Olijftak Brasschaat