Is de Bijbel betrouwbaar?

Misschien vraag je je af: is de Bijbel wel waar?  De teksten zijn al zo oud, zijn ze wel goed overgeleverd? En waarom klopt de Bijbel niet altijd met wat we vandaag vanuit de wetenschap weten? 

Deze vragen zijn heel normaal. Veel mensen worstelen ermee, of ze nu gelovig zijn of niet. Je hoeft niet te kiezen tussen geloof en wetenschap. Laten we samen kijken naar wat de Bijbel zelf zegt over zijn betrouwbaarheid. 

Voor talloze mensen wereldwijd is de Bijbel de basis van hun geloof. Christenen geloven dat de Bijbel Gods Woord is. Dat betekent dat God de schrijvers geïnspireerd heeft. In de Bijbel staat: ‘De heilige Geest liet hen spreken namens God zelf’ (2 Petrus 1:21). Dit betekent niet dat de schrijvers als robots schreven. God gaf de richting aan. De schrijvers gebruikten hun eigen woorden en schreven vanuit hun eigen tijd. 

Het is belangrijk om te onthouden dat de Bijbel geen wetenschappelijk handboek is. Het doel van Genesis 1 en 2, de scheppingsverhalen, is bijvoorbeeld om te laten zien wie God is en wat het betekent om in relatie met Hem en de schepping te leven. De Bijbel beantwoordt vooral de ‘waarom’- en ‘waartoe’-vragen, vragen waar de wetenschap geen antwoord op kan geven. Hij biedt diepgaande inzichten over wat echt belangrijk is in het menselijk leven. 

Veel mensen vragen: is de Bijbel veranderd of herschreven door de eeuwen heen? Dit raakt aan hoe deze oude teksten zijn overgeleverd. 

De Bijbel is een verzameling van 66 boeken die in een periode van ongeveer 1500 jaar zijn ontstaan door meer dan 40 verschillende schrijvers. De teksten hebben een lange en complexe geschiedenis, waarbij meerdere generaties bijdroegen aan hun ontwikkeling. 

Eeuwenlang zijn de teksten van de Bijbel met de hand overgeschreven. Dat gebeurde heel zorgvuldig. De overschrijvers telden bijvoorbeeld precies hoeveel woorden op een pagina stonden. Voor het Oude Testament vormt de Masoretische tekst de basis voor moderne vertalingen. Deze tekst is gebaseerd op middeleeuwse handschriften van de Masoreten, gespecialiseerde joodse schrijvers die de teksten zorgvuldig kopieerden. De Dode Zeerollen, gevonden vanaf 1947, laten zien dat deze middeleeuwse teksten nauwelijks verschillen van manuscripten die rond de tijd van Jezus zijn ontstaan. 

De boeken van het Nieuwe Testament zijn in een kortere periode geschreven (tussen 50 en 125 na Christus). De evangeliën werden in het Grieks vastgelegd enkele tientallen jaren na het leven van Jezus. Voor moderne vertalingen gebruiken we zogenaamde kritische edities die samengesteld zijn uit de beste en oudste beschikbare handschriften. Sommige van deze handschriften stammen uit de 2e eeuw na Christus. Soms zijn er kleine onderlinge verschillen, maar de kernboodschap blijft altijd hetzelfde. 

De Bijbel staat vol met wonderen, zoals het stilstaan van de zon of Jezus die over water loopt. Deze worden in de Bijbel niet als enkel spektakel gepresenteerd, maar als tekenen dat God op een bevrijdende manier ingrijpt of dat Hij iets laat doorschemeren van zijn koninkrijk. Het zijn ‘afwijkingen’ die de menselijke natuurwetten uitdagen en ruimte bieden voor een dieper begrip van Gods macht. De opstanding van Jezus, een centraal wonder, wordt door de Bijbelschrijvers niet als een medisch wonder gezien, maar als een fundamentele verandering in de werkelijkheid: Jezus overwon de dood. 

Soms lijkt de Bijbel zichzelf tegen te spreken, bijvoorbeeld in verschillende scheppingsverhalen of in uitspraken die lijken te conflicteren. Deze schijnbare tegenstrijdigheden kunnen vaak worden verklaard door: 

 De boodschap van de verhalen wordt hierdoor niet minder betrouwbaar. De Bijbel roept ons ook juist op om alles te onderzoeken. Niet als aan wiskundige vergelijking, maar met gebruik van onze kennis, ervaring en intuïtie.   

Een andere vraag: is de Bijbel veranderd door de vele vertalingen? En waarom zijn er zoveel verschillende Bijbelvertalingen? 

De Bijbel is oorspronkelijk geschreven in het Hebreeuws, Grieks en Aramees. Omdat taal voortdurend verandert, en onze kennis van Bijbelse talen toeneemt, zijn er regelmatig nieuwe vertalingen nodig. Het doel is dat de Bijbel begrijpelijk blijft voor nieuwe generaties. 

Er zijn verschillende vertalingen vanwege verschillende vertaalprincipes. Sommige vertalingen proberen zo dicht mogelijk bij de oorspronkelijke vorm te blijven. Andere richten zich op begrijpelijkheid in de taal van vandaag. 

Betrouwbare Bijbelvertalingen worden gemaakt door geschoolde vertalers. Ze werken vanuit de originele bronteksten. Dit gebeurt onder toezicht van organisaties zoals het Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap. 

Dit is een zorgvuldig proces met veel controle.  Vertalers gaan telkens terug naar de oorspronkelijke documenten. Dit zorgt ervoor dat de essentie van de Bijbel in elke taal tot zijn recht komt. 

De Bijbel is geen boek vol onzin. Het is geen modern geschiedenisboek of wetenschappelijke verhandeling, maar veel feiten die erin staan worden bevestigd door archeologie en andere oude bronnen. 

De Bijbel wil vooral de diepere betekenis van gebeurtenissen overbrengen vanuit Gods perspectief. De waarheid van de Bijbel gaat verder dan alleen meetbare feiten. Hij nodigt uit tot vertrouwen in wat je niet direct kunt zien. 

Veel teksten van het Oude Testament zijn inderdaad door een proces van samenvoegen en deels herschrijven gegaan, voordat de tekst definitief werd vastgesteld. En vervolgens is de Bijbel in de loop van de eeuwen overgeschreven en vertaald. De menselijke inbreng was daarbij altijd aanwezig. Maar dit gebeurde met grote zorgvuldigheid en respect voor de tekst. 

De belangrijkste teksten werden al in de oudheid erkend als ‘heilige boeken’ en zorgvuldig bewaard. Betrouwbare vertalingen werken direct vanuit de oudste bronteksten in het Hebreeuws, Grieks en Aramees. 

Hoewel er nuances zijn in vertalingen, blijft de kernboodschap over God en zijn plan met de mensheid overeind. De Bijbel is niet willekeurig herschreven om de boodschap te wijzigen. Hij wordt voortdurend opnieuw vertaald om de boodschap in elke nieuwe tijd begrijpelijk te maken. 

Het unieke van de Bijbel is dat het zowel Gods Woord als mensenwerk is. Mensen hebben de teksten opgeschreven vanuit hun eigen culturele achtergrond en stijl. Maar zij deden dit vanuit een diepe relatie met God. Christenen geloven dat ze werden geïnspireerd door de heilige Geest. 

De Bijbel getuigt ervan dat God door deze menselijke woorden heen spreekt en zichzelf bekendmaakt aan mensen. 

De betrouwbaarheid van de Bijbel is geen kwestie van blind geloof. Het is een uitnodiging om te vertrouwen en zelf te ontdekken. Talloze mensen hebben door de eeuwen heen ervaren dat de Bijbel ‘waar’ is op een manier die verder gaat dan onze dagelijkse definities. Ze hebben ontdekt dat God hen niet loslaat, zelfs niet in moeilijke tijden. 

Durf jij dit avontuur aan te gaan? God wil graag tijd met je doorbrengen en door de Bijbel tot je spreken. Het is een reis die je leven kan verrijken en verdiepen. 

Ontdek zelf de boodschap – schrijf je in voor onze 'Bijbel voor beginners'-journey op debijbel.nl! Je vindt daar leesplannen, blogs en achtergrondinformatie die je helpen op jouw ontdekkingsreis. 

Voor verdere verdieping kun je ook de Gids bij de Bijbel raadplegen, verkrijgbaar via webshop.