Spreuken 8:22-31 – Preekinspiratie
Klik om deze passage te lezen in de NBV21
Waar gaat het om in dit gedeelte?
Bekijk de video
met Corinne Groenendijk, predikant, geestelijk begeleider en trainer in geïnspireerd verduurzamen
Lees hier de tekst van de video
Om te beginnen een gedicht van Karel Eijkman: Vrouwtje Wijsheid.
(…)
We lezen uit Spreuken 8 over vrouwe Wijsheid die er was van voor de schepping nog voor oceanen en bronnen, bergen en heuvels, aarde en velden of zelfs maar een croissant bestonden. De wijsheid is erbij als God hemel en aarde schept. Ze is Gods lieveling en vindt vreugde in de hele aarde en in alle mensen.
Wie is ze precies en wat wil ze ons zeggen? Daar kun je alleen naar raden. De tekst is net als het gedichtje over het meisje speels en poëtisch. Er wordt iets gevat van de essentie van het leven. Misschien had God een gezelline die getuige was van de schepping. Stel je voor. Genesis schrijft over Gods geest die zweefde over de wateren en de Joodse traditie heeft het over de sjechina, de vrouwelijke geest van God. Niet voor niets vinden we deze gedachte in het boek Spreuken met zijn levenswijsheden en spitsvondigheden ook gedachten afkomstig uit andere landen.
Tegelijk houdt het Israëls hoofdlijn vast dat je uit Gods wet kunt leven die je naar een goed leven brengt. Stop maar eens, zegt vrouwe Wijsheid in de tekst van vandaag. Stop maar eens met je bezigheden en neem even tijd om op het gras te gaan liggen en te kijken naar het gras en de bomen en de hemel daarboven. Dan besef je hoe bijzonder de schepping is.
Het is niet alleen de schoonheid van de natuur, zoals ik van Titus Brandma leerde, of dat God het mooi gemaakt heeft. Er is nog een derde laag. Je ziet Gods geestkracht aan het werk in alles wat leeft. Zoals we lezen bij Genesis, Gods geest zweefde boven de schepping en riep alles tot aanzijn.
De laatste jaren trek ik op met Franciscus van Assisi die als geen ander leefde uit vreugde. Alles heb ik gekregen, zegt hij, het leven zelf. Ik zelf realiseer me ook meer en meer: wat een kostbaar geschenk dat ik mag leven op deze mooie aarde. Met alles wat hij aan zijn hoofd heeft, met een hele orde die hij aan het vormgeven is, trekt Franciscus zich af en toe terug in de kluizenarij op de berg boven Assisi. Daar in de kloof is een plek waar de zon precies op je valt. En op die plek zie je Franciscus liggen in de vorm van een standbeeld met zijn handen boven zijn hoofd. En je ziet gewoon dat hij beseft: “Ik mag er gewoon zijn. Wat een vreugde!” Om hem heen zie je Gods scheppingskracht in alles wat leeft. Vreugdevol begroet Franciscus, broeder wind en zuster aarde en ga zo maar door.
Vrouwe wijsheid of Gods geestkracht zegt: “Ik was altijd verheugd in zijn aanwezigheid, vond vreugde in zijn hele aarde en verheugde mij in de mensheid.” Mooi dat hier de essentie van het leven ons over de afstand van eeuwen overgeleverd wordt. Het nodigt je uit om op jouw beurt met een stokje in het water te roeren, te kijken naar alles wat leeft of je handen onder je hoofd te strekken en je te koesteren in de zon te midden van alles wat leeft en je te verheugen.
Ter inspiratie: Wijsheid geeft verbinding en samenhang
Spreuken 8:22-31 geeft een inkijk in Gods scheppingsdaden en in de bijzondere plek die Wijsheid daarbij inneemt. Wijsheid vertelt hoe God haar schiep vóór er ook maar iets bestond. Ze is niet bedacht door filosofen, maar ouder dan de fundamenten van de aarde zelf. Bij alles wat God onderneemt, is Wijsheid aan zijn zijde, als kenmerk van alles wat God doet. Dat onderstreept haar diepe nabijheid tot God—zij is geen afstandelijke eigenschap, maar zijn voortdurende metgezel.
Tegelijk wordt ook haar nabijheid tot de mensen benadrukt. Wijsheid verheugt zich in de mensheid. De aarde en de mens zijn niet zonder haar medeweten en vreugde geschapen. Dat betekent dat Wijsheid vanaf het begin betrokken is op de mens. Ze is niet puur intellectueel, maar ook existentieel en relationeel. Ze verblijft niet in de ivoren torens van het denken, maar vormt het hart van Gods schepping.
Wijsheid zorgt voor samenhang en verbinding. Binnen de schepping en tussen God en zijn schepping. Dat is een belangrijk inzicht voor vandaag, met alle klimaatproblematiek en door de mens veroorzaakte ecologische crises. Cruciaal is het besef dat Wijsheid – inzicht in de scheppingsorde en kompas voor het goede leven – niet in de macht van mensen ligt, maar ver boven ons uitstijgt. Als mens zijn we onderdeel van een groot geheel en heel de schepping is doortrokken van Gods wijsheid. Het probleem is dat wat bij mensen doorgaat voor wijsheid vaak gedreven wordt door eigenbelang. Dan staat niet samenhang voorop, maar ons eigen voordeel. Gods Wijsheid is anders. Gods wijsheid heeft een ongekende lichtheid, vrolijkheid, levendigheid. Ze brengt ons bij de bron van het leven en verbindt ons met God en met heel zijn schepping.
Uitgelicht
Wij mensen zijn afhankelijk van Gods goedheid en welwillendheid. Wijsheid is Gods favoriet bij uitstek: zijn eersteling, zijn lieveling, zijn bron van vreugde. Daarom is het essentieel dat mensen Wijsheid volgen en zo hun leven afstemmen op Gods orde.
Meer weten?
Wil je op het gebied van exegese gelijk meer weten over deze passage?
Op deze pagina
Hier
En wanneer je een Plus-account hebt, vind je hier
Op deze pagina:
... vind je in video-vorm en tekst inspiratie voor de preek verbonden aan de kern van dit Bijbelgedeelte.
Wijsheid is van eeuwige oorsprong, nauw verbonden met God, en het fundament van de schepping. Ze is geen latere toevoeging of puur menselijk concept, maar was aanwezig vóór alles, als Gods metgezel bij het scheppen van hemel, aarde en mens.
Je vindt op deze pagina ook links naar meer achtergrondinformatie bij deze passage. Dit alles helpt je om een goed onderbouwde en inspirerende preek te maken die ingaat op actuele vragen.