Novum Testamentum Graece

De Novum Testamentum Graece is de meest gebruikte teksteditie van het Griekse Nieuwe Testament. De eerste uitgave stamt uit 1898. Regelmatig verschijnt er een nieuwe uitgave. Sinds 2012 is de 28e uitgave beschikbaar. Deze Griekse tekst is bekend als de teksteditie van Nestle-Aland. Nestle verwijst naar Eberhard Nestle, die de tekst van 1898 verzorgde, en naar zijn zoon Erwin, die hem opvolgde. Aland verwijst naar Kurt en Barbara Aland, die later de verantwoordelijkheid over de tekstuitgave overnamen.

Eeuwenlang werd de Griekse tekst van het Nieuwe Testament keer op keer met de hand overgeschreven. Zo bleef de tekst bewaard en beschikbaar. Maar mét het overschrijven kwamen er ook variaties in de tekst. Vaak gaat het om verschrijvingen: overschrijvers sloegen dan per ongeluk iets over, of ze maakten een spelfout, of ze schreven op de klank af net een ander woord. Maar het gebeurde ook dat overschrijvers een foutje dachten te zien in de tekst dat zij dan verbeterden. Het voortdurend overschrijven van de tekst leidde tot allerlei verschillen. Die verschillen worden tekstvarianten genoemd.
Er zijn op dit moment ongeveer 5700 handschriften (papyri, minuskels, majuskels) bekend die nieuwtestamentische teksten bevatten. Deze handschriften zijn onderling allemaal verschillend. Er bestaan geen twee volledig identieke handschriften van het Nieuwe Testament. En voor vrijwel ieder bijbelvers bestaan tekstvarianten.
Het doel van de teksteditie van Nestle-Aland is om op grond van alle tekstvarianten de oudste Griekse tekst te reconstrueren.

Als je een tekst uit de oudheid uitgeeft, kun je dat op twee manieren doen. Je kunt je baseren op één belangrijk handschrift, en díe tekst – met de nodige correcties – uitgeven. Dat heet een diplomatieke editie. De andere manier is om op basis van alle beschikbare handschriften zélf een tekst vast te stellen. Dat heet een eclectische editie. Het Griekse Nieuwe Testament wordt vrijwel altijd als een eclectische editie uitgegeven, al sinds de allereerste uitgaven sinds de boekdrukkunst.
In de loop van de tijd, toen er steeds meer handschriften beschikbaar kwamen, ontwikkelden geleerden een methode om tekstvarianten te beoordelen. Zo kon men, op basis van een weging van alle varianten, tot een oordeel komen over de oudste Griekse tekst. Een tekst die is gebaseerd op zo’n gewogen oordeel van geleerden wordt een kritische editie genoemd.
De teksteditie van Nestle-Aland is dus zowel een eclectische als een kritische editie van het Griekse Nieuwe Testament. De Griekse tekst in deze uitgave is gebaseerd op een weging van alle beschikbare handschriften. En onder aan de bladzijde wordt steeds, per vers, vermeld op grond van welke handschriften de tekst gekozen is en wat de belangrijkste tekstvarianten zijn. Deze verantwoording onder aan iedere pagina heet, in vaktaal, het kritisch apparaat.

De eerste editie van Novum Testamentum Graece werd in 1898 uitgegeven door Eberhard Nestle. Hij baseerde zich op drie bekende tekstuitgaven: van Tischendorf, van Westcott en Hort, en van Weymouth. Als twee (of drie) van die uitgaven met elkaar overeenkwamen, nam hij die tekst op in de hoofdtekst. Afwijkingen plaatste hij in het kritisch apparaat: de voetnoten onder aan de pagina. In de twintigste eeuw maakte de teksteditie van Nestle-Aland zich los van de negentiende-eeuwse tekstedities. Meer en meer werd de teksteditie van Nestle-Aland een echte kritische editie: een tekst gebaseerd op een weging van alle beschikbare varianten. In de 26e uitgave, uit 1979, was ook het kritisch apparaat grondig herzien: hierin werden nu ook alle recent ontdekte handschriften, zoals de papyri, meegenomen.
De hoeveelheid handschriften die werd gebruikt voor de reconstructie van de oudste tekst, groeide gestaag. En de methode van weging van de tekstvarianten werd steeds verfijnder. De meest recente uitgave van de teksteditie van Nestle-Aland is de 28e editie uit 2012. Deze wordt wereldwijd gebruikt.

De teksteditie van Nestle-Aland is van zeer groot belang voor de studie van het Nieuwe Testament én voor het vertalen van de Bijbel. Wereldwijd is de teksteditie van Nestle-Aland de meest gebruikte basistekst voor de vertaling van het Nieuwe Testament. Dat geldt ook voor Nederland. Het Nederlands Bijbelgenootschap neemt voor zijn vertalingen altijd de meest recente uitgave van de teksteditie van Nestle-Aland als uitgangspunt. Dat gold voor de NBG-vertaling uit 1951, de Groot Nieuws Bijbel, de Nieuwe Bijbelvertaling, en voor de Bijbel in Gewone Taal.