Wat is een visioen in de Bijbel?

Een visioen is in de Bijbel een bovennatuurlijke visuele ervaring die mensen (meestal profeten) van God ontvangen: God laat mensen iets zien, en geeft hun op die manier een boodschap door. Vaak is het de onthulling van iets wat in de toekomst gaat gebeuren.

Het Hebreeuws kent verschillende woorden voor ‘visioen’. De belangrijkste zijn chazon en marʾeh. Beide woorden hebben te maken met een werkwoord in de betekenis van ‘zien’, en met twee Hebreeuwse woorden voor ‘ziener’. Een ‘ziener’ is een andere aanduiding voor een profeet.

In de klassieke profeten, zoals Amos en Obadja, is het visioen een gebruikelijk middel van God om met profeten te communiceren. Het visioen is in deze teksten ongeveer hetzelfde als de openbaring van Gods woord (zie bijvoorbeeld Obadja 1:1). God maakt in een visioen bekend wat er in de nabije toekomst met Israël zal gebeuren.

In latere profetische boeken worden visioenen steeds omvangrijker en complexer. Dat is bijvoorbeeld te zien in de boeken Ezechiël en Daniël. Zo krijgt de profeet in Ezechiël 9 een lang en dramatisch visioen over de val van Jeruzalem. Behalve openbaringen over de toekomst krijgt Ezechiël ook een visioen van de stralende verschijning van God (Ezechiël 1:28).
In het boek Daniël komt het woord ‘visioen’ ongeveer dertig keer voor. De visioenen onthullen op een raadselachtige en wonderbaarlijke manier kennis over de toekomst (bijvoorbeeld in Daniël 7).

Visioenen zijn in het Oude Testament meestal opgebouwd uit twee delen. Het eerste deel beschrijft wat de profeet ziet. In het tweede deel is God of de profeet aan het woord, en volgt er een uitleg van het visioen (zie bijvoorbeeld Amos 7:1-3).

In de Bijbel worden visioenen soms in één adem genoemd met dromen, zoals in Joël 3:1. God gebruikt beide om een boodschap aan mensen door te geven. Toch is er in de Bijbel verschil tussen een visioen en een droom. Een droom is een voorstelling die altijd plaatsvindt tijdens de slaap, terwijl dat bij een visioen niet het geval hoeft te zijn (zie echter het ‘nachtelijk visioen’ in onder andere Daniël 2:19): een visioen kon ook optreden als een extatische ervaring (de profeet is dan 'in vervoering').
In het Oude Testament komen dromen als goddelijke openbaring hoofdzakelijk voor in vertellingen (bijvoorbeel in Genesis 28:12 en Genesis 37:5), en nauwelijks in profetische teksten. Profeten spreken soms zelfs negatief over dromen (Jeremia 23:25).