Sjamai en Hillel

De farizeeën moesten concurreren met sadduceeën en essenen, maar volgens de latere rabbijnse literatuur waren ze ook intern verdeeld. In rabbijnse literatuur spreekt men van twee scholen, de school van Sjamai en de school van Hillel. Sjamai en Hillel waren wetsleraren van vlak voor het begin van onze jaartelling.

De school van Sjamai was globaal gesproken meer conservatief en gesloten, en die van Hillel meer humaan ingesteld. De school van Sjamai was bijvoorbeeld strikter op het punt van de sabbat, en stond minder open voor niet-Joden. De essenen waren op deze punten nog veel strikter, Sjamai stond tussen de school van Hillel en de essenen in.

Hoewel de twee farizeeënscholen in talloze details over de wet van mening verschilden, bleven ze elkaar opzoeken. Een motto van Hillel luidt: ‘Scheid je niet af van de gemeenschap.’ Dat was een fundamenteel verschil met de essenen, die vanwege hun aparte visie zich juist wel isoleerden.

Volgens Handelingen 22:3 was Paulus een leerling van Gamaliël. Deze Gamaliël de Oude, die ook voorkomt in Handelingen 5:33-40, was een beroemd wetgeleerde. Hij was de kleinzoon van Hillel.