Niet van de weg raken

Wij hebben een nieuwe auto. Niet echt nieuw, tweedehands, maar voor ons wel nieuw. Met allerlei toeters en bellen eraan, waarvan ik het nut en de werking nog lang niet doorheb. Maar een ding was vrij snel duidelijk, doordat ik ervan schrok en meteen uitleg vroeg aan mijn man zodra ik thuis was. Elke keer klonk er tijdens het rijden een alarmerend geluidje en voelde ik iets aan mijn stuur trekken. Ik dacht: o help, de auto doet waar hij zin in heeft en ik verlies de controle! Maar het tegendeel was waar: de auto corrigeert mij als ik een beetje te veel naar links of naar rechts rijd, zodat ik op de rechte, goede weg blijf. Voor de veiligheid dus, die rukjes en piepjes...

Zou God in ons hart en in ons leven ook van die piepjes laten horen? Niet echt natuurlijk, maar zo’n signaal vanbinnen: nu ga je de verkeerde kant op, blijf het rechte spoor houden...

Deze vraag deed me denken aan Psalm 19, waarin staat dat de regels die God heeft gegeven ‘recht’ zijn (HSV Psalm 19:9), ‘eenduidig’ (NBV21). Ze geven ‘vreugde’.

Dat betekent, denk ik, dat de regels die God in zijn Woord heeft gegeven niet zijn bedoeld om mensen tot slaven te maken, maar om ons te helpen om op de goede weg te blijven. Ze geven ons richting in het leven en het resultaat daarvan is dat we op een integere manier in het leven staan. Een mens die zo met God leeft is een betrouwbaar mens, want God en zijn leefregels zijn betrouwbaar. Ze kunnen ons corrigeren als we de verkeerde kant op gaan en bewaren ons ervoor dat we het spoor bijster raken.

Veel mensen denken dat ze wel zonder God en zijn leefregels kunnen leven. Maar wanneer je die regels samenvat, zoals Jezus dat deed, dan zie je dat dat niet klopt: ze gaan over God liefhebben boven alles en je naaste als jezelf. Wie kan er zonder liefde leven?

Voordat Jezus gaat lijden en sterven geeft Hij zijn leerlingen de volgende instructie:

Liefde – geboden – vreugde, ze horen hier bij elkaar. Door in Jezus’ liefde te blijven, hebben mensen niet alleen Hem lief, maar ook de ander.

Paulus schrijft over Gods liefde die ‘in ons hart is uitgegoten door de heilige Geest, die ons gegeven is’ (Romeinen 5:5).

Jezus’ gebod om Hem en elkaar lief te hebben is dus geen onmogelijke opgave. Door de heilige Geest is Gods liefde in ons ‘uitgegoten’, niet een klein beetje, maar helemaal.

Maar hoe zit dat dan met dat corrigerende ‘piepje’, zoals in mijn auto zit ingebouwd? Ik denk dat twee dingen zo’n signaal kunnen geven: de Bijbel en de heilige Geest.

De Bijbel is een gids voor ons leven. Hoe meer we daaruit leren, hoe meer we eruit kunnen leven. Er zijn concrete leefregels, zoals de Tien Geboden, maar we leren ook van de verhalen. Hoe mensen wel of niet met God leefden en hoe dat uitwerkte in hun leven, ten goede of ten kwade. We leren van de verhalen over Jezus en hoe Hij leefde en reageerde op mensen. We leren van de apostelen en hoe zij in het boek Handelingen het grote nieuws over de opgestane Heer verkondigden. We leren van de brieven van Paulus en mogen bemoedigd worden in onze kerk of gemeente, of persoonlijk.

Maar gelukkig is er ook de heilige Geest, die het Woord tot leven brengt. Hij maakt dat de Bijbel niet een saai boek vol feiten en regels is, maar een levend document dat we mogen lezen en gebruiken in ons dagelijkse leven.

Heeft mijn auto de controle over mij als ik rijd? Een beetje wel, namelijk als ik dreig af te wijken naar links of naar rechts. Heeft God de controle over mij? Niet mechanisch, alsof ik een robot ben. Ik moet zelf sturen. Maar gelukkig houdt Hij mij in zijn liefde wel op het rechte spoor als ik dicht bij Jezus blijf.

Hetty Lalleman is theoloog en schrijver.