Eeuwigheidszondag

Een paar jaar geleden schreef ik een boek met de titel Geloof jij dan nog? In gesprek met niet-gelovigen. Het was gebaseerd op gesprekken die ik had met ongelovigen. Eén hoofdstuk heeft als titel: ‘Is geloof in de opstanding uit de dood niet te mooi om waar te zijn?’

Deze zin ontleende ik aan een boek van de Franse atheïstische filosoof Luc Ferry, die schrijft dat het christelijke geloof heel aantrekkelijk voor hem is, maar dat hij niet kan geloven dat een mens na de dood zijn geliefden weer zal zien. De opstanding is ‘te mooi om waar te zijn’.

Ferry heeft goed in de gaten dat het geloof in de opstanding een wezenlijk onderdeel is van het geloof van christenen. Daarmee bevindt hij zich in goed gezelschap, want Paulus schrijft:

En hij neemt in 1 Korintiërs 15 uitvoerig de tijd om uit te leggen dat de opstanding waar is en waarom dit belangrijk is.

Dat Jezus leeft en regeert vanuit de hemel, dat Hij zal terugkeren naar onze wereld, en dat er dan een nieuwe hemel en een nieuwe aarde worden geschapen, is wezenlijk voor ons geloof. We belijden dit geloof opnieuw in de kerken waar de laatste zondag van het kerkelijk jaar (dit jaar dus 26 november) ‘eeuwigheidszondag’ wordt genoemd. Op deze zondag worden de overledenen van het afgelopen jaar herdacht, maar er wordt ook herinnerd aan de opstanding en de volmaakte toekomst die ooit zal komen.

De oude Egyptenaren bouwden enorme piramiden voor de farao’s, die bij hun dood alles meekregen wat ze in dit leven nodig hadden om maar te zorgen dat het hun in het hiernamaals aan niets ontbrak. De eerste christenen hadden een leeg graf ... maar de Heer Jezus verscheen aan zijn discipelen en veel anderen, zoals je in 1 Korintiërs 15 leest.

Ik had eens een gesprek met een vriendin die atheïst was. Het ging over wat er na de dood is. ‘Niets,’ zei ze. ‘Het is dan gewoon afgelopen.’ Ik voelde de triestheid daarvan en het had ook iets claustrofobisch voor me. Net alsof je leven zich echt alleen afspeelt op het terrein van het hier en nu tastbare, en dan is het ineens afgelopen, uit. Er blijft niets meer over van wat je hebt gedaan, hoe je hebt liefgehad, wat je als waardevol hebt gezien. Gewoon, niets.

Dat trieste gevoel overvalt mij ook als ik een crematie bijwoon (in Engeland wordt bijna niemand meer begraven) waarbij de hoop op de opstanding totaal ontbreekt.

Maar laten we eerlijk zijn: het is natuurlijk ook onvoorstelbaar dat er leven na de dood is. Dat besef je als je bij een doodskist staat. En toch ... de hele Bijbel staat vol met het geloof dat God de God van de levenden is. En Jezus Christus zegt van zichzelf dat Hij de ‘opstanding en het leven’ is (Johannes 11:25).

Ons geloof in Jezus en zijn opstanding maakt dat christenen vrijuit over de dood kunnen praten. In onze maatschappij is de dood vaak een taboe, maar wat je tegenwoordig ook ziet is dat mensen de dood ‘leuk’ willen maken. In de Engelse krant The Guardian schreef een journalist dat sommige mensen er bijvoorbeeld voor kiezen om de mensen van de begrafenisonderneming zich te laten verkleden als hun favoriete karakters, bijvoorbeeld die uit Star Wars. Deze journalist, die zelf niet gelooft, reageert hierop door te zeggen dat de kerk de dood tenminste echt onder ogen durft te zien, dat er bijvoorbeeld over wordt gezongen in de kerk.

Op Eeuwigheidszondag worden de overledenen in veel kerken met name genoemd. Dat ‘met name’ is belangrijk. Ik denk dat onze maatschappij daarvoor meer oog heeft dan vroeger. Het gedenken van leed dat mensen is aangedaan heeft een grotere plek in de samenleving gekregen dan vroeger, en ook de behoefte aan een plaats om mensen ‘met name’ te gedenken, op een monument bijvoorbeeld.

In de Bijbel worden ook veel namen genoemd, bijvoorbeeld in de geslachtsregisters. Die zijn van grotere betekenis dan dat alleen een serie feiten wordt vermeld. Ze laten namelijk zien dat God trouw is, dat er uit Abraham inderdaad kinderen van de belofte zijn geboren, dat Gods werk doorgaat in Jezus Christus.

Wij mogen mensen zijn met een dankbaar hart voor wie ons zijn voorgegaan. En we mogen mensen zijn vol verwachting van wat nog komen gaat. De hoop op een nieuwe hemel en een nieuwe aarde maakt ons leven hier en nu tot een rijk leven vol perspectief. Dat geloof ik, ook al zie ik het (nog) niet.

Dr. Hetty Lalleman is theoloog, schrijver en buurtpastor in een dorp in Surrey, Engeland.