Eén Jezus, vier evangeliën: Marcus

In deze serie neemt Marijn Zwart je mee om op het spoor te komen van de vier karakters van de vier evangelisten. Lees ook de andere blogs:

Waarom staan er vier evangeliën in de Bijbel? Was één evangelie niet genoeg geweest? Nu hebben we er vier en allemaal vertellen ze over Jezus’ prediking, zijn kruisiging, sterven en opstanding. Vooral Matteüs, Marcus en Lucas lijken erg op elkaar.

Toch zijn er ook veel verschillen tussen de vier evangeliën. Als je zorgvuldig leest, kom je steeds meer dingen tegen die verschillend worden verteld in elk evangelie. Op die manier kun je het eigen karakter van elk van de vier evangeliën op het spoor komen. Want alle vier vertellen ze weliswaar over Jezus, maar elke evangelist maakt zijn eigen keuzes over wat hij wel en niet vertelt, en waar hij de nadruk op legt. Zo hebben we vier unieke portretten van Jezus.

Vorige week heb ik over Matteüs geschreven, in deze blog ga ik in op het evangelie volgens Marcus. Wat is er uniek aan dit evangelie? Ik stip twee bijzondere kenmerken aan: (1) Jezus als Zoon van God en messias, (2) het thema van geheimhouding.

De kern van het evangelie volgens Marcus is de vraag: wie is Jezus? Een van de antwoorden op die vraag is: Jezus is Gods Zoon. Dat antwoord omsluit het hele evangelie. Aan het begin van Marcus wordt Jezus gedoopt door Johannes de Doper. Als Jezus uit het water omhoogkomt, scheurt de hemel open, daalt de Geest als een duif op Jezus neer en klinkt er een stem uit de hemel, die zegt:

Aan het eind van het evangelie grijpt Marcus hierop terug. In Marcus 15:38-39 gebruikt hij hetzelfde werkwoord als bij de doop van Jezus: scheuren. Als Jezus zijn laatste adem uitblaast, scheurt het voorhangsel van de tempel in tweeën. Net zo scheurde de hemel open toen Jezus uit het water van de Jordaan omhoog kwam. Nadat Jezus zijn laatste adem uitblaast terwijl het voorhangsel van de tempel scheurt, noemt de centurio die bij het kruis van Jezus staat Jezus Gods Zoon (Marcus 15:39). Zo benadrukt Marcus aan het begin en eind van Jezus’ missie op aarde dat Jezus Gods Zoon is.

Jezus is niet alleen Gods Zoon. Marcus geeft meerdere antwoorden op de vraag wie Jezus is. Een tweede antwoord is: Jezus is de messias. Maar wat houdt dat in? Daar bestaan veel misverstanden over bij Jezus’ toehoorders. Daarom komt het thema van geheimhouding naar voren. In het evangelie volgens Marcus geeft Jezus de omstanders na het verrichten van een wonder vaak de opdracht te zwijgen over wat ze gezien hebben. En mensen die door Jezus zijn genezen mogen niet spreken over het feit dat Jezus de messias is. Zelfs de demonen die Hij uitdrijft, mogen niets over Hem zeggen, juist omdat ze weten wie Hij is (zie Marcus 1:34). Maar aan het eind van het evangelie moet er wél over gesproken worden. Juist dán falen Jezus’ volgelingen: de vrouwen bij het graf van Jezus zijn zo bang dat ze tegen niemand iets zeggen (Marcus 16:8).

Het feit dat de vrouwen de opdracht krijgen om te vertellen wat ze gezien en gehoord hebben, sluit het thema van geheimhouding in Marcus af. De geheimhouding stopt bij het sterven en opstaan van Jezus. Het is nu duidelijk wat het betekent, dat Jezus de messias is. Hij is geen politieke figuur, een messias die zijn volk met geweld komt bevrijden. Lijden, sterven en opstaan hoort bij zijn missie. Daarom kan vanaf nu het goede nieuws over Jezus overal bekend worden gemaakt.

Marijn Zwart
Nieuwtestamenticus