Allesbehalve een stille week

Waar denkt u aan bij ‘Stille Week’? Bij mij komt dan vooral Palmpasen op, met die gezellige kinderoptocht in de kerk, The Passion op Witte Donderdag, en een weekend dat al op Goede Vrijdag begint. Maar hoe zit het eigenlijk met de overige dagen? Toen ik me weer eens goed in de evangeliën verdiepte, viel me op dat die dagen allesbehalve stil zijn. De emoties lopen juist hoog op. Er wordt gejuicht, geroepen en geschreeuwd. En Jezus gooit alles in de strijd om niet alleen zichzelf, maar vooral zijn leerlingen voor te bereiden op wat komen gaat.

Het begint met wat wij op Palmzondag vieren: Jezus trekt op een ezel Jeruzalem binnen, en de mensen ontvangen hem met gejuich, als de langverwachte Zoon van David die het volk Israël komt bevrijden. Op het eerste gezicht een vrolijk gebeuren, maar wie goed geluisterd heeft naar wat Jezus heeft verteld over het doel van zijn reis naar Jeruzalem, voelt al aan dat dit plaatje niet helemaal klopt. De bevrijding die Jezus zal brengen, heeft weinig te maken met de hooggespannen verwachting van de mensen om hem heen.
Het is dan ook niet raar dat Jezus op de volgende dagen steeds meer mensen tegen zich in het harnas jaagt. Volgens Matteüs, Marcus en Lucas gaat Jezus als eerste naar de tempel – niet om een offer te brengen of te bidden, maar om de bloeiende handel van de geldwisselaars en duivenverkopers te verstoren. Vervolgens heeft hij een aantal twistgesprekken met de wetsleraren en sadduceeën. Die gesprekken worden hoe langer hoe venijniger: Jezus spreekt over moordlustige pachters (bijvoorbeeld Lucas 20:9-19), een onwelkome gast (bijvoorbeeld Matteüs 22:1-14), en uiteindelijk zelfs over slangen en addergebroed (Matteüs 23:33).
In een apart gesprek met zijn leerlingen vertelt Jezus dan over het einde van de wereld en het moment waarop hij terugkomt. Die beelden die hij daarbij gebruikt, zijn voldoende om ook de onverschrokkenste luisteraar de stuipen op het lijf te jagen.

Daarna viert Jezus de Paasmaaltijd met zijn leerlingen – een maaltijd die in veel kerken op Witte Donderdag wordt herdacht. Het is een bekend beeld: de aanliggende mannen, het brood, de wijn, en de woorden die Jezus daarbij spreekt: ‘Neem, eet, dit is mijn lichaam…’. Volgens Johannes zegt Jezus op dat moment trouwens nog veel meer. Hij kondigt aan wat met hem zal gebeuren. Hij belooft zijn leerlingen de heilige Geest. En hij bidt tot God om hen te helpen in de taak die voor hen ligt. Om nog eens extra duidelijk te maken dat het voor hem niet om macht gaat maar om liefde, wast hij de voeten van zijn leerlingen. Na de betekenisvolle maaltijd komt het wanhopige gebed in de tuin van Getsemané. De gevangenneming. Het verraad van de leerlingen.

De veroordeling – eerst door de joodse, dan door de Romeinse leiders. De spot, de marteling, de gang naar Golgota, en uiteindelijk de kruisiging op ‘Goede’ Vrijdag.

Op het gejuich, de twistgesprekken, de indringende woorden en doorwaakte nachten volgt eindelijk stilte. Oorverdovende stilte. Stille zaterdag, nu echt.

De evangelisten zwijgen over wat er op dat moment gebeurt.

Wij zitten in een luxepositie: we hebben het laatste hoofdstuk al gelezen. Een hoofdstuk, bijna te mooi om waar te zijn. Maar de leerlingen moeten het doen met wat ze de laatste jaren en vooral de laatste dagen met Jezus hebben meegemaakt. En ik merk dat ik, als ik de betekenis van het laatste hoofdstuk echt goed tot me wil laten doordringen, het beste eventjes in hun voetstappen kan lopen. Ik laat de juichende mensen, de gepikeerde wetsleraren, het beangstigende visioen van een wereld die in brand staat, de soms strenge en soms liefdevolle woorden van Jezus, en ten slotte mijn eigen grote en kleine verraad nog eens de revue passeren. En ik probeer om daarbij niet te blijven hangen bij de overbekende frases (‘dit is mijn lichaam’ … ‘Vader, vergeef hun…’, ‘Het is volbracht…’), maar om me mee te laten nemen in het hele verhaal. Daar is even wat tijd voor nodig – Jezus had nogal wat te vertellen in de dagen voor zijn dood, en iedere evangelist belicht weer andere details. Maar het is wel de moeite waard. Jezus komt dan naar voren als radicaler, woedender, doelgerichter, maar vooral ook liefdevoller en bezorgder om zijn volgelingen dan in de teksten die we met Pasen vaak in de kerk lezen. En ik ontdek iets over het doel van zijn woorden en daden: dat onze vreugde volkomen zal zijn.

Best iets om stil van te worden.

Deze blog is geschreven door Anne-Mareike Schol-Wetter. Als hoofd Bijbelgebruik is zij onder andere betrokken bij deBijbel.nl, de kinderdienstmethode Bijbel Basics en de ontwikkeling van nieuwe uitgaven.