Zondvloed

Het verhaal over de zondvloed en de ark van Noach spreekt tot de verbeelding, zeker in tijden van ecologische crisis. Maar in de moderne geologische indeling van de geschiedenis is een wereldwijde vloed niet terug te vinden. Hoe kan dat en wat heeft het verhaal dan te zeggen?

Het vloedverhaal is een treffend voorbeeld van hoe Genesis 1—11 over de vroegste geschiedenis van mens en wereld vertelt, met de beeldende mythologische taal van het Oude Nabije Oosten. Vloedverhalen zijn er te over, maar het meest direct verbonden met het Bijbelverhaal zijn de Mesopotamische vloedvertellingen. De belangrijkste daarvan is de Atrachasis-mythe uit ongeveer 1700 voor Christus. Deze mythe beschrijft het hoe en waarom van de plek die goden en mensen in de wereld innemen. De goden scheppen de mensen om hun werk te verlichten. Alleen leidt dat tot allerlei problemen. Een vloed moet daarom de mensheid vernietigen, maar dat mislukt omdat een van de goden het doorvertelt en Atrachasis (de Noach in het verhaal) in een boot ontkomt. Het resultaat is een goede balans in de schepping, waarin de wispelturige goden niet zonder de mensen kunnen. Rond 1600 voor Christus werd dit vloedverhaal toegevoegd aan het Gilgamesj-epos. Hierin gaat Gilgamesj, een koning uit Uruk, op zoek naar roem en onsterfelijkheid. Bijna aan het eind daarvan vertelt de hoofdpersoon van het vloedverhaal, die nu Uta-napisjtim heet, wat er is gebeurd en waarom alleen hij onsterfelijkheid heeft ontvangen. Wijs geworden keert Gilgamesj naar zijn stad terug.