De Dode Zeerollen en het Nieuwe Testament

Rieuwerd Buitenwerf, "De Dode Zeerollen en het Nieuwe Testament", uit: Qumran en de Bijbel. Over ontstaan, overlevering en vertaling van de Bijbel, Heerenveen 2013.

Toen begin jaren vijftig bekend werd dat er in de woestijn van Palestina documenten gevonden waren ‘uit de tijd van Jezus’, ontstond ogenblikkelijk het gerucht dat deze vondst een bom onder het christendom zou zijn. Deze boekrollen zouden een nieuwe waarheid onthullen over Jezus en Johannes de Doper, en niets heel laten van de voorstellingen die we in het Nieuwe Testament aantreffen. Inmiddels zijn we vijfenzestig jaar verder. De meeste teksten zijn gepubliceerd, en het christendom bestaat nog steeds. Toch kunnen we niet zeggen dat de vondst van de rollen de studie van het Nieuwe Testament onberoerd gelaten heeft. Ze hebben onze kennis aangevuld en verdiept.
Ik wil dat in dit artikel toelichten aan de hand van drie onderwerpen. Eerst zullen we kijken naar de achtergrondinformatie die de rollen ons bieden voor de studie van het Nieuwe Testament. Daarna komt het bijbelgebruik in de rollen aan de orde, dat veel verwantschap blijkt te vertonen met het citatengebruik in het Nieuwe Testament. Ten slotte behandelen we de zogenaamde ‘Zoon van God’-tekst, een tekst waarover al druk gespeculeerd werd voor hij gepubliceerd was –‘Zoon van God’ is immers een belangrijke en tamelijk beladen term in de christelijke theologie. Deze tekst biedt bovendien inzicht in een moeilijk nieuwtestamentisch probleem: wat stelde een eerste-eeuwse Jood zich eigenlijk voor bij ‘zoon van God’?