Wat zegt de Bijbel over trouwen?

Denk je erover na om te trouwen? Of ben je gewoon nieuwsgierig naar wat de Bijbel zegt over het huwelijk? Je bent niet de eerste die zich afvraagt hoe God naar trouwen kijkt. In de Bijbel vind je een kijk op relaties, liefde en het huwelijk die soms heel anders is dan wat we vandaag gewend zijn.

Gearrangeerde huwelijken waren normaal
In het Oude Testament ziet trouwen er compleet anders uit dan vandaag. Romantische liefde als basis voor het huwelijk? Dat kenden ze niet. In die tijd gold: je trouwt eerst, dan leer je van elkaar houden.

Ouders kozen partners voor hun kinderen uit. Dit klinkt misschien vreemd, maar het werkte vaak wel. Het huwelijk was geen privéaangelegenheid tussen twee mensen, maar een verbinding tussen families. Beide partners en hun families werkten samen om het huwelijk te laten slagen.

Bij Isaak en Rebekka zie je dit duidelijk (Genesis 24). Abraham stuurt zijn knecht om een vrouw voor zijn zoon te zoeken. Maar let op: Rebekka's instemming was wel belangrijk. Ze vroegen haar: ‘Wil je met deze man meegaan?’ (Genesis 24:58).

Vrouwen in een andere positie
De Bijbel spreekt over trouwen vanuit de cultuur van toen. Een man ‘nam’ een vrouw ten huwelijk, zij werd ‘genomen’. Hij betaalde een bruidsprijs aan haar vader. Het Hebreeuwse woord voor trouwen heeft dezelfde stam als ‘in bezit nemen’.

Dit klinkt hard voor onze oren, maar het paste bij de maatschappij van toen. Vrouwen hadden een andere positie dan nu. Dit betekent niet dat God dit systeem voorschrijft voor alle tijden (en zelfs niet dat Hij dat toen deed – het paste gewoon bij de gebruiken van die tijd).

Zonen krijgen was belangrijk
Trouwen had een duidelijk doel: zonen krijgen. Waarom zonen? Omdat zij de familienaam voortzetten en voor hun ouders zorgden op hun oude dag. In een tijd zonder pensioenen of seniorenwoningen waren kinderen je oudedagsvoorziening.

Als een vrouw geen kinderen kon krijgen, mocht haar man een bijvrouw nemen. Dit zie je bij Abraham en Jakob (Genesis 16 en 30). Sara gaf haar slavin Hagar aan Abraham, en Rachel deed hetzelfde met haar slavin Bilha.

Polygamie: toegestaan maar niet ideaal
Hoewel monogamie (één vrouw) de norm was, kwam polygamie (meerdere vrouwen) voor. Dit gebeurde vooral bij leiders zoals koning David en Salomo. Maar de Bijbel laat ook zien dat dit problemen opleverde.

Vreemdgaan had gevolgen
Over vreemdgaan is de Bijbel is helder: overspel was verboden en werd zwaar gestraft. Als een gehuwde vrouw seks had met een andere man, kon dit de doodstraf betekenen. Er waren wel strenge regels: je had twee mannelijke getuigen nodig, of anders een test met ‘vloekbrengend water’ (Numeri 5:19-31). Die test doet een beetje denken aan heksenvervolging, maar als je er goed naar kijkt, zou hij best wel eens bedoeld kunnen zijn om de vrouw te beschermen voor haar jaloerse echtgenoot – het water dat de vrouw moest drinken, met daarin een stukje papier, was tenslotte zeker niet giftig.

Interessant: als een man seks had met een andere vrouw, bedroog hij niet zijn eigen vrouw, maar de vader of echtgenoot van die andere vrouw. Dit toont weer het patriarchale systeem van toen.

Scheiding was mogelijk, maar beperkt
De Bijbel over scheiden laat zien dat echtscheiding kon, maar alleen op initiatief van de man (Deuteronomium 24:1). De gescheiden vrouw keerde terug naar haar ouderlijk huis. Voor vrouwen was er geen mogelijkheid om zelf een scheiding aan te vragen.

Liefde wordt centraal
Jezus en de apostelen leggen de nadruk op liefde als basis voor het huwelijk. Paulus schrijft: ‘Mannen, heb jullie vrouwen lief’ (Kolossenzen 3:19). Dat is trouwens zeker geen breuk met de boodschap van het Oude Testament: het boek Hooglied bezingt bijvoorbeeld al de liefde tussen een jongen en een meisje, en ook in het boek Spreuken wordt liefde gezien als onmisbaar voor een geslaagd huwelijk (Spreuken 5:15-20).

Strengere regels voor ontrouw
Jezus maakt de regels over trouwen en ontrouw strenger. Niet alleen seks met een ander is overspel - zelfs begeren is al verkeerd (Matteüs 5:27-28). Hij sluit hiermee aan bij de leer van andere rabbi’s, die net als Hij een ‘schutting’ bouwen rond de geboden: de regels werden hierbij nog strenger geformuleerd dan in de Bijbel zelf, om te zorgen dat de mensen ver uit de buurt bleven bij de dingen die God verboden had.

Echtscheiding: toegestaan maar niet gewenst
Over scheiding zegt Jezus dat Mozes echtscheiding alleen toestond ‘omdat jullie zo halsstarrig zijn (Marcus 10:5). In Matteüs 5:32 noemt Hij overspel als geldige reden voor scheiding. Maar het ideaal blijft: een huwelijk voor het leven.

Ongehuwd zijn kan ook goed
Paulus brengt een nieuw perspectief in de Bijbel over trouwen. In tegenstelling tot de joodse cultuur ziet hij ongehuwd leven als ideaal voor wie het aankan, omdat je je dan volledig kunt richten op God. Maar hij is realistisch: ‘Het is beter te trouwen dan te branden van begeerte’ (1 Korintiërs 7:9).

Huwelijk als beeld van Christus en de kerk
In Efeziërs 5:21-33 gebruikt Paulus het huwelijk als beeld voor de relatie tussen Christus en de kerk. Dit geeft het huwelijk een diepere, geestelijke betekenis. Het gaat niet alleen om twee mensen die van elkaar houden, maar om een verbond dat iets van Gods liefde laat zien.

Verschillende culturen, zelfde principes
De Bijbelse verhalen en regels over het huwelijk laten zien dat trouwen er in verschillende culturen anders uitziet. Toen waren gearrangeerde huwelijken de norm, nu zijn dat romantische huwelijken. Maar de onderliggende principes blijven: trouw, toewijding en de keuze om elkaar lief te hebben.

Huwelijk is meer dan gevoel
Ons romantische huwelijksideaal legt veel nadruk op verliefdheid. De Bijbel benadrukt meer de keuze om van iemand te houden en je aan hem of haar toe te wijden. Liefde is niet alleen een gevoel, maar ook een beslissing.

Familie en gemeenschap zijn belangrijk
In Bijbelse tijden was het huwelijk onderdeel van bredere sociale verbanden. Vandaag is het de keuze van twee individuen, die zij ook in de eerste plaats zelf moeten dragen. Misschien kunnen we leren van het belang dat de Bijbel hecht aan familie en gemeenschap rond het huwelijk, die het stel met raad en daad terzijde staat.

Je eigen keuzes maken
De Bijbel geeft geen kant-en-klare handleiding voor trouwen in de 21e eeuw. Wel biedt hij principes: trouw, liefde, toewijding en respect voor elkaar. Hoe je die invult in jouw situatie, mag je zelf beslissen.

Denk je na over trouwen? Kijk dan niet alleen naar je gevoelens, maar ook naar vragen zoals: ben je bereid je toe te wijden aan deze persoon? Kun je samen bouwen aan iets dat groter is dan jullie beiden? En hoe kun je van begin af aan een supportnetwerk aanleggen voor als het wat minder gaat?

Wil je meer weten over wat de Bijbel zegt over liefde en relaties? Ontdek ook onze artikelen over liefde en seksualiteit.