Eufraat en Tigris

De Eufraat en de Tigris zijn twee grote rivieren. Ze stromen van het huidige Oost-Turkije naar de Perzische Golf. Het land tussen deze twee rivieren heet Mesopotamië.

De naam Eufraat (in Jeremia 13:4-7 vertaald als ‘Perat’) komt van het Sumerische woord voor ‘grote rivier’. In het Oude Testament wordt de Eufraat ook weleens de ‘grote rivier’ genoemd (bijvoorbeeld in Genesis 15:18). De Eufraat en de Tigris ontspringen in het gebied dat nu Oost-Turkije is en stromen van daar naar de Perzische Golf. Vlak voor de Perzische Golf komen ze samen. Het gebied tussen de Eufraat en de Tigris wordt Mesopotamië genoemd. Dat betekent: tussen de rivieren. De Eufraat is de westelijke grens van dat land en de Tigris de oostelijke grens. Mesopotamië is het gebied waar het Sumerische, Assyrische en Babylonische rijk ontstonden.

De Eufraat is de belangrijkste rivier in het gebied. Hij zorgt voor water, dat vaak via irrigatiekanalen naar landbouwgronden geleid werd. De Eufraat is heel belangrijk voor de ontwikkeling van de grote steden in Mesopotamië, zoals Babylon (Babel), Nippur, Uruk en Ur. Aan de Tigris liggen belangrijke steden als Nineve en Assur. Eens per jaar treden de Eufraat en de Tigris buiten hun oevers. Dit gebeurt niet op een vaste tijd in het jaar. Maar als het gebeurt, kan zo’n overstroming ervoor zorgen dat de oogst verloren gaat en dat soms zelfs hele steden worden verwoest.

In het Oude Testament komen de Eufraat en de Tigris voor het eerst voor in het verhaal over de tuin van Eden. Die tuin ligt bij vier rivieren, waar de Eufraat en de Tigris er twee van zijn.
Abram reist vanaf Ur, een stad die aan de Eufraat ligt, via Charan naar Kanaän (Genesis 11:31-12:5). Daarom wordt er in Jozua 24:2 ook gezegd dat de voorouders van het volk Israël ten oosten van de Eufraat hebben geleefd.
De Eufraat wordt vaak als grens gebruikt, waardoor koningen hun rijk goed kunnen verdedigen (2 Samuel 8:3; 2 Koningen 23:29).
In de boeken van de profeten wordt de naam Eufraat vaak gebruikt voor het gebied waar de Assyrische en Babylonische legers vandaan zullen komen om de straf van God uit te voeren (bijvoorbeeld Jesaja 7:20).
In de Perzische tijd is Juda een deel van de provincie Trans-Eufraat. Trans-Eufraat betekent: aan de andere kant van de Eufraat. Vanuit de hoofdstad van het Perzische rijk gezien ligt Juda inderdaad aan de andere kant van die rivier (zie bijvoorbeeld Ezra 4:10).

De Eufraat komt twee keer voor in het boek Openbaring. De rivier is een grensrivier en een van de grootste en belangrijkste rivieren die de schrijver en zijn lezers kennen. Daarom is het in Openbaring 9:14 en Openbaring 16:12 een van de plaatsen waar engelen Gods oordeel uitvoeren. In Openbaring 16:12 wordt verteld dat de Eufraat droogvalt. Dat is zo opvallend omdat de Eufraat eigenlijk nooit zonder water is, in tegenstelling tot veel andere rivieren in die omgeving. Als de Eufraat droog komt te staan, valt de grens weg en kunnen koningen uit het oosten erdoorheen trekken. Dat doet denken aan de doortocht door de Rietzee (Exodus 13:17-14:31). Maar nu valt de rivier niet droog zodat Gods volk kan ontsnappen, maar kunnen juist de vijanden uit het oosten door de drooggevallen rivier heen trekken.