Wat zijn de Makkabeeën?

₄₁Toen gaf de koning per brief aan zijn hele rijk bevel om één volk te vormen ₄₂en de eigen gebruiken op te geven. En alle volken voegden zich naar het woord van de koning. ₄₃Zelfs veel Israëlieten gingen over tot zijn godsdienst, offerden aan afgodsbeelden en ontwijdden de sabbat. ₄₄Per bode stuurde de koning brieven naar Jeruzalem en de steden van Judea waarin hij de naleving gelastte van gebruiken die het land vreemd waren. ₄₅In de tempel mochten geen brandoffers, graanoffers en wijnoffers meer worden gebracht en sabbat en feestdagen moesten worden ontwijd. ₄₆De tempel en de priesters moesten ze ontheiligen. ₄₇Ze moesten altaren bouwen, heiligdommen en tempeltjes inrichten voor afgodsbeelden, en vlees van varkens en andere onreine dieren offeren. ₄₈Ze mochten hun zonen niet meer besnijden en moesten zich verlagen tot allerlei onreine en onheilige praktijken. ₄₉Zo zou de wet vergeten worden en zouden alle voorschriften in onbruik raken. ₅₀Iedereen die het gebod van de koning negeerde, zou worden gedood. ₅₁Dergelijke bepalingen kondigde hij in heel zijn rijk af. Ook stelde hij inspecteurs aan die erop moesten toezien dat het volk in elke stad van Judea offers bracht. ₅₂Veel Israëlieten die de wet maar al te graag naast zich neer wilden leggen, voegden zich naar de voorschriften van de inspecteurs, en ze richtten zo veel verschrikkingen aan in het land ₅₃dat de overige Israëlieten zich in alle mogelijke schuilplaatsen moesten verbergen.

₅₄Op 15 kislew van het jaar 145 liet de koning een verwoestende gruwel op het altaar bouwen en hij liet in de andere steden van Judea altaren neerzetten. ₅₅Voor de huisdeuren en op straat werd wierook gebrand. ₅₆Werden er wetsrollen gevonden, dan werden deze verscheurd en verbrand. ₅₇Wie in het bezit van zo’n verbondsrol bleek te zijn of volgens de wet leefde, werd op last van de koning ter dood gebracht. ₅₈Maand na maand traden de inspecteurs in Israël met geweld op tegen de overtreders die ze in de steden aantroffen. ₅₉En op de vijfentwintigste van de maand brachten ze offers op het afgodsaltaar dat boven op het oude altaar stond. ₆₀De vrouwen die hun kinderen hadden laten besnijden, werden op grond van de verordening gedood, ₆₁en zuigelingen werden opgehangen aan de hals van hun moeder. Ook hun huisgenoten en degenen die de besnijdenis hadden verricht werden gedood. ₆₂Toch vonden velen in Israël de kracht zich te verzetten en geen onrein vlees te eten. ₆₃Zij stierven nog liever dan dat zij zich door voedsel zouden verontreinigen en het heilige verbond zouden schenden, en ze werden dan ook ter dood gebracht. ₆₄De toorn drukte zwaar op Israël.

₁₅Op zekere dag kwamen er afgezanten van de koning naar Modeïn. Ze moesten het volk dwingen zijn godsdienst af te zweren en erop toezien dat ook daar geofferd werd. ₁₆Veel Israëlieten gingen naar hen toe, en ook Mattatias en zijn zonen maakten hun opwachting. ₁₇De afgezanten van de koning richtten zich tot Mattatias: ‘U bent een leider en bezit macht en aanzien in deze stad, uw zonen en uw verwanten staan achter u. ₁₈Laat u de eerste zijn die het bevel van de koning opvolgt. Alle volken zijn u al voorgegaan, ook de inwoners van Judea en de mensen die nog in Jeruzalem wonen. Samen met uw zonen zult u tot de vertrouwelingen van de koning behoren, en u zult worden overladen met zilver, goud en vele andere geschenken.’ ₁₉Maar Mattatias antwoordde met luide stem: ‘Zelfs al zijn alle volken in het rijk van de koning hem gehoorzaam, zelfs al wordt iedereen de godsdienst van zijn voorouders ontrouw door de bevelen van de koning op te volgen, ₂₀dan nog zullen ik, mijn zonen en mijn verwanten trouw blijven aan het verbond van onze voorouders. ₂₁God verhoede dat we de wet en de voorschriften verloochenen. ₂₂Wij zullen het gebod van de koning niet gehoorzamen, noch zullen we ook maar een duimbreed afwijken van onze godsdienst.’ ₂₃Hij was nog niet uitgesproken of er trad voor het oog van de menigte een Jood naar voren die overeenkomstig het bevel van de koning een offer wilde brengen op het altaar in Modeïn. ₂₄Toen Mattatias dat zag begon hij te trillen van verontwaardiging en uit toewijding aan de wet liet hij zijn woede de vrije loop; hij rende op de man af en stak hem op het altaar neer. ₂₅Meteen doodde hij ook de afgezant van de koning die het volk tot offeren moest dwingen en haalde het altaar neer.

₃₉Toen Mattatias en de zijnen dit te weten kwamen, gaven zij zich over aan diepe rouw. ₄₀Ze zeiden tegen elkaar: ‘Als we allemaal zo handelen als onze broeders, als we ons leven en onze voorschriften niet verdedigen tegen vreemde volken, zullen we spoedig van de aarde worden weggevaagd.’ ₄₁En zij besloten die dag aldus: ‘Als iemand ons op sabbat aanvalt, vechten wij terug, zodat we niet allemaal omkomen zoals onze broeders die in hun schuilplaatsen gedood werden.’

₄₂In die tijd voegde zich een groep chasideeën bij hen, strijdvaardige Israëlieten die bereid waren zich in te zetten voor de wet. ₄₃Ook allen die de onderdrukking waren ontvlucht, sloten zich bij hen aan om hun gelederen te versterken. ₄₄Gezamenlijk brachten ze een leger op de been, en in woede en razernij doodden ze afvalligen en wetsverachters. Wie kon ontkomen vluchtte naar heidens gebied om zich in veiligheid te brengen. ₄₅Mattatias en zijn vrienden trokken rond en haalden altaren neer. ₄₆Als ze onbesneden jongens in het gebied van Israël vonden, dan lieten ze die onder dwang besnijden. ₄₇Ze achtervolgden hun hoogmoedige vijanden, en hun verzet was succesvol. ₄₈Ze redden de wet uit de greep van de heidenen en hun vorsten, en gunden de afvalligen geen macht.

₃₆hun gebied met vreemdelingen bevolken en het land onder hen verdelen. ₃₇Met de andere helft van de troepen vertrok de koning in het jaar 147 uit Antiochië, de hoofdstad van zijn rijk, stak de Eufraat over en trok door de oostelijke provincies.

₃₈Ptolemeüs, de zoon van Dorymenes, en Nikanor en Gorgias, dappere mannen uit de kring van vertrouwelingen van de koning, werden door Lysias uitgekozen ₃₉en met veertigduizend soldaten en zevenduizend ruiters naar Judea gestuurd om het land te verwoesten, zoals de koning had bevolen. ₄₀Met heel dat leger rukten ze uit en ze sloegen in de vlakte bij Emmaüs hun kamp op. ₄₁De kooplieden van die streek hoorden ervan en kwamen met grote hoeveelheden zilver en goud en met voetboeien naar het legerkamp om de Israëlieten als slaven op te kopen. Het Syrische leger werd versterkt door troepen uit Idumea en het land van de Filistijnen.

₄₂Judas en zijn broers beseften dat de situatie nijpend werd nu in hun gebied vijandelijke troepen gelegerd waren, en toen zij hoorden dat de koning bevel had gegeven hun volk volledig uit te roeien, ₄₃zeiden ze tegen elkaar: ‘We moeten ons volk uit zijn ellende bevrijden, we moeten strijden voor ons volk en het heiligdom.’ ₄₄Ze verzamelden zich om zich op te maken voor de strijd, en ze baden en smeekten om ontferming en mededogen.

₄₆Ze kwamen bijeen in Mispa, in de buurt van Jeruzalem, omdat Mispa vroeger een plaats van gebed voor Israël was geweest. ₄₇Ze vastten die dag, trokken een boetekleed aan, wierpen stof over hun hoofd en scheurden hun kleren. ₄₈Zoals andere volken voor een aanwijzing hun godenbeelden raadplegen, zo openden zij de wetsrol. ₄₉Ze hadden de priesterlijke gewaden, de eerste opbrengst van de nieuwe oogst en de tienden meegenomen en riepen de nazireeërs bijeen die hun gelofte volbracht hadden. ₅₀Ze riepen luid naar de hemel: ‘Waar moeten wij deze mensen en deze dingen in veiligheid brengen? ₅₁Uw tempel is onder de voet gelopen en ontwijd, uw priesters zijn vernederd en in rouw gedompeld. ₅₂En nu hebben vreemde volken zich aaneengesloten om ons te vernietigen. U weet wat ze met ons van plan zijn. ₅₃Hoe kunnen wij ons tegen hen teweerstellen als U ons niet helpt?’ ₅₄Daarna bliezen ze op de trompetten en schreeuwden luid. ₅₅Vervolgens stelde Judas leiders aan over het volk, bevelhebbers over duizend, honderd, vijftig en tien man. ₅₆En zoals de wet voorschrijft liet hij iedereen naar huis gaan die een huis aan het bouwen was, zou gaan trouwen, bezig was met de aanleg van een wijngaard of die het aan moed ontbrak. ₅₇Het leger vertrok en sloeg zijn kamp op ten zuiden van Emmaüs. ₅₈Judas zei: ‘Bereid je voor en vat moed! Zorg ervoor dat je morgenochtend vroeg gereed bent om de strijd aan te gaan met de vijand die zich verzameld heeft en ons en onze tempel wil vernietigen. ₅₉We kunnen beter sterven in de strijd dan te moeten aanzien welk onheil ons volk en het heiligdom treft.