Lucas 1:26-38 – Preekinspiratie 

Voor kritische mensen die niet in wonderen geloven staat de Bijbel vol met moeilijke verhalen. Maar moet je ze altijd wel zo willen lezen? Het is waar of niet? Gaat het daarom in het geloof of kun je dat ook loslaten en dieper kijken? Daartoe wil ik je uitnodigen bij dat verhaal van de engel Gabriël die Maria iets bijzonders komt vertellen.

De verhalen van de geboorten van Johannes de Doper en Jezus zijn fraai gecomponeerd. De verhalen vormen een tweeluik dat toewerkt naar een climax. Als in een puzzel passen alle stukjes in elkaar. Lucas heeft er duidelijk een boodschap mee en gebruikt al zijn talent als schrijver om dat helder te maken. Het is volgens mij belangrijk om juist die diepe boodschap op het spoor te komen. Want als we die vinden hoeven we niet te blijven steken in al te moeilijke vragen die maken dat we het verhaal misschien wel terecht terzijde laten liggen omdat het voor ons te onwaarschijnlijk is. Vragen als: is dat allemaal werkelijk gebeurd, dat hele kerstverhaal en in het bijzonder die maagdelijke geboorte? Of een moderne vraag als had God nu werkelijk consent om een jong meisje zwanger te maken?

Nee, het verhaal wil iets veel groters vertellen en als we dat kunnen ontdekken komen we tot de kern die veel belangrijker is. Dat de schrijver zelf niet hecht aan een concreet wonder als een maagdelijke geboorte blijkt wel uit het feit dat hij de genealogie van Jezus, namelijk zijn verbondenheid met koning David, laat lopen via Jozef. Want dat is natuurlijk volstrekt irrelevant als Jozef niets te maken zou hebben met de geboorte van Jezus.

Lucas vertelt over twee grote helden die geboren worden. Johannes en Jezus. De geboorte van Johannes wordt verteld als een klassiek godsgeschenk. Uit twee zeer oude ouders, die eigenlijk niets meer konden verwachten, wordt toch nog een kind geboren. Een wonder als in de beste traditie van de oude boeken. Denk aan Bijbelse helden als Izaäk en Samuël. Als het zo verteld wordt, weet je als lezer, dit kind zal heel belangrijk worden. God heeft er een bedoeling mee.

De verhalen van Johannes en Jezus zijn zo geschreven dat eigenlijk twee keer hetzelfde wordt verteld, alleen is bij Jezus het steeds nog een slag mooier. Lees die twee hoofdstukken maar eens achter elkaar. Dan zal het je ook opvallen.

De engel Gabriël verschijnt eerst aan een priester in de tempel, daarna aan een meisje in een dorp. Het geloof van Zacharias stokt, dat van Maria zingt. Johannes wordt geboren uit bejaarde ouders, Jezus uit een maagd. De mensen bij Johannes juichen in het dorp, bij Jezus jubelen de engelen in de hemel. Johannes groeit op in de woestijn, Jezus wordt het licht voor de wereld. Alles wat bij Johannes begint, wordt bij Jezus voltooid. Alsof Lucas wil zeggen: God doet het niet nog eens, maar beter. Waar Johannes voorbereidt, vervult Jezus; waar stilte valt, klinkt het Woord. En dat Woord blijft klinken: dat het leven niet ophoudt bij onvruchtbaarheid of ongeloof, maar steeds opnieuw geboren wordt — mooier, wijder, lichter.

Alles in deze prachtige compositie is erop gericht dat de lezer ervaart dat de komst van Jezus van onschatbare betekenis zal zijn voor de wereld. Met zijn komst, hoe klein ook, in die voederbak in Betlehem wordt de lezer bij iets groots betrokken. De engel komt dan wel naar Maria, maar de bijbelschrijver spreekt over haar hoofd heen, direct tot ons. Ons wordt de geboorte van een koning aangekondigd. Geen aardse koning met alle zorgen van dien, maar een hemelse koning die Gods nieuwe werkelijkheid echt dichtbij zal brengen. Geen ongeloofwaardige boodschap die maakt dat we ons verstand uit moeten zetten, maar ten diepste een verhaal dat ons zal verwarmen. Dat is wat Lucas ons wil vertellen, in deze tijd van advent. De tijd waarin we toeleven naar het grote feest van kerst waarin het goddelijke concreet en tastbaar wordt in die kleine baby. Ik wens je een prachtige tijd van advent en kerst toe!