Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap

Een ontmoeting in de nacht

Bijbeltekst(en)

Johannes 2

Gesprek met Nikodemus

23Toen Jezus op het pesachfeest in Jeruzalem was, kwamen velen tot geloof in zijn naam, omdat ze de tekenen zagen die Hij verrichtte. 24Maar Jezus had geen vertrouwen in hen, omdat Hij hen allemaal kende. 25Niemand hoefde Hem iets te vertellen over de mensen, want Hij wist wat er in een mens omgaat.

Johannes 3

1Zo was er een farizeeër, een van de Joodse leiders, met de naam Nikodemus. 2Hij kwam in de nacht naar Jezus toe. ‘Rabbi,’ zei hij, ‘wij weten dat U een leraar bent die van God gekomen is, want alleen met Gods hulp kan iemand de tekenen verrichten die U verricht.’ 3Jezus zei: ‘Werkelijk, Ik verzeker u, alleen wie opnieuw wordt geboren, kan het koninkrijk van God zien.’ 4‘Hoe kan iemand geboren worden als hij al oud is?’ vroeg Nikodemus. ‘Hij kan toch niet voor de tweede keer de moederschoot in gaan en weer geboren worden?’ 5Jezus antwoordde: ‘Werkelijk, Ik verzeker u, niemand kan het koninkrijk van God binnengaan tenzij hij geboren wordt uit water en Geest. 6Wat geboren is uit een mens is menselijk, en wat geboren is uit de Geest is geestelijk. 7Wees niet verbaasd dat Ik zei dat jullie opnieuw geboren moeten worden. 8De wind waait waarheen hij wil; je hoort zijn geluid, maar je weet niet waar hij vandaan komt en waar hij heen gaat. Zo is het ook met iedereen die uit de Geest geboren is.’ 9‘Maar hoe kan dat?’ vroeg Nikodemus. 10‘Begrijpt u dit niet,’ zei Jezus, ‘terwijl u een leraar van Israël bent? 11Werkelijk, Ik verzeker u, wij spreken over wat we weten en we getuigen van wat we gezien hebben, maar jullie accepteren ons getuigenis niet. 12Wanneer jullie Me niet geloven als Ik over aardse dingen spreek, hoe zouden jullie Me dan geloven als Ik over hemelse dingen spreek? 13Er is toch nooit iemand opgestegen naar de hemel behalve degene die uit de hemel is neergedaald: de Mensenzoon?

14De Mensenzoon moet hoog verheven worden, zoals Mozes in de woestijn de slang omhooggeheven heeft, 15opdat iedereen die gelooft, in Hem eeuwig leven heeft. 16Want God had de wereld zo lief dat Hij zijn enige Zoon heeft gegeven, opdat iedereen die in Hem gelooft niet verloren gaat, maar eeuwig leven heeft. 17God heeft zijn Zoon niet naar de wereld gestuurd om een oordeel over haar te vellen, maar om de wereld door Hem te redden. 18Over wie in Hem gelooft wordt geen oordeel uitgesproken, maar wie niet in Hem gelooft is al veroordeeld, omdat hij niet wilde geloven in de naam van Gods enige Zoon. 19Dit is het oordeel: het licht kwam in de wereld en de mensen hielden meer van de duisternis dan van het licht, want hun daden waren slecht. 20Wie kwaad doet, haat het licht; hij schuwt het licht omdat anders zijn daden bekend worden. 21Maar wie oprecht handelt zoekt het licht op, zodat zichtbaar wordt dat God werkzaam is in alles wat hij doet.’

Johannes 2:23-3:21NBV21Open in de Bijbel

Zo was er een farizeeër, een van de Joodse leiders, met de naam Nikodemus. Hij kwam in de nacht naar Jezus toe. Johannes 3:1-2a

De komende dagen verdiepen we ons in de ontmoeting van Jezus met Nikodemus. Een intrigerende ontmoeting: wat drijft Nikodemus om naar Jezus toe te gaan en wat gebeurt er precies in dat gesprek?

Nikodemus is niet zomaar iemand. Het verhaal speelt zich af in het centrum van de Joodse wereld, Jeruzalem tijdens het pesachfeest, en Nikodemus is een farizeeër die behoort tot de Joodse leiders. Later in het evangelie van Johannes zijn de farizeeën steeds degenen die Jezus kritische vragen stellen en Hem uiteindelijk laten arresteren. Farizeeën waren een groepering met een bepaalde visie op de uitleg van de wet, geliefd bij het volk om hun vroomheid en hun grondige kennis van de Schrift. Volgens Johannes 12:42 hadden ze veel invloed: veel leiders die in Jezus geloofden, kwamen daar niet voor uit vanwege de farizeeën.

Wanneer Nikodemus naar Jezus toe gaat, is dat niet om een twistgesprek aan te gaan of Hem op een godslasterlijke uitspraak te betrappen. Zoiets doe je in het openbaar, met omstanders als getuige van jouw overwinning en van de vernedering van de ander. Nee, Nikodemus vertegenwoordigt de ‘velen’ die tot geloof in Jezus komen omdat ze zien wat voor tekenen Hij doet. Hij verklaart dat Jezus een van God gekomen leraar is. Misschien wilde hij met Jezus samen de Schriften bestuderen, zoals rabbi’s dat onder elkaar doen.

Maar Jezus stelt de zaak op scherp. Hij weet wat er in de mens omgaat en verklaart: ‘Jullie accepteren ons getuigenis niet’ (3:11). Er zit al iets onheilspellends in het feit dat Nikodemus ’s nachts naar Jezus toe gaat. Licht en duister vormen een belangrijk contrast in het evangelie van Johannes en staat parallel aan waarheid-leugen, leven-dood, God-duivel. Wanneer Judas op weg gaat om Jezus te verraden, is het ook nacht (13:30).

Nikodemus is een ambivalent personage. Dat hij naar Jezus gaat, is een moedige stap, maar hij durft nog niet en plein public te zeggen dat Jezus een leraar is die van God is gekomen. Juist dat tweeslachtige in hem spreekt mij aan. Ik herken daar iets van mezelf in.

Herken jij ook iets van jezelf in Nikodemus? Zo ja, wat dan?

Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschapv.4.24.4
Volg ons