Inleiding Job

Het boek Job vertelt over het lijden van één man, Job. Job is een goed mens die alles kwijtraakt: zijn bezit, zijn kinderen, en zelfs zijn gezondheid.

Jobs vrienden Elifaz, Bildad, Sofar en Elihu willen hem troosten, maar hun woorden maken Job alleen maar verdrietiger en bozer. Volgens de vrienden is het Jobs eigen schuld dat het zo slecht met hem gaat. Maar Job blijft volhouden dat hij niets verkeerds gedaan heeft. Steeds weer roept hij tot God om antwoord te krijgen op zijn vragen.

In Job 1:6-12 en 2:1-6 hoor je een gesprek tussen God en Satan. God is trots op Job omdat hij zo eerlijk en trouw is. Maar volgens Satan komt dat alleen omdat Job zo rijk is. Satan stelt een weddenschap voor: als hij alles van Job mag afpakken, dan zal Job God vast gaan vervloeken.

Eerst lijkt God gelijk te krijgen: zelfs als Job ziek wordt, zegt hij niets slechts over God (Job 2:10). Maar uiteindelijk wordt het Job toch te veel. Hij weet dat hij niets fout heeft gedaan. Daarom daagt hij God uit tot een rechtszaak (Job 31:35-40). God moet maar eens uitleggen waarom hij het Job zo ontzettend moeilijk maakt!

God blijft lang stil. Het grootste deel van het boek zijn Jobs vrienden aan het woord: ze blijven zeggen dat Jobs ellende zijn eigen schuld is. Steeds antwoordt Job dat zij het mis hebben: niet alles wat een mens overkomt, is een straf van God.

Aan het eind spreekt God zelf. Nu daagt hij Job uit: Weet Job hoe de schepping in elkaar zit? Kan hij de zon laten opkomen of het laten regenen? Is hij de baas over alle dieren?

God wijst Job op de macht van het kwaad in de wereld. Mensen kunnen hier niet altijd aan ontsnappen. Toch voelt Job zich uiteindelijk getroost: God neemt het kwaad niet weg, maar hij weet wel hoe moeilijk Job het heeft.

Aan het einde van het boek zorgt God dat het weer beter gaat met Job, zelfs beter dan vroeger. Ondanks alle moeilijkheden heeft Job ‘een lang en goed leven gehad’ (Job 42:17).

In het boek Job staan moeilijke vragen over lijden en schuld. Het boek geeft niet op alle vragen een antwoord. Maar juist daardoor blijft het dicht bij de ervaring van mensen die verdriet en ellende meemaken.

Volgens Jobs vrienden is lijden altijd een straf van God. Dat verband tussen schuld en straf kom je ook in andere Bijbelboeken tegen.

Het boek Job laat een andere stem horen. Het zegt niet dat God niet straft. Maar het waarschuwt wel voor makkelijke antwoorden. Er is niet altijd een verband tussen lijden en schuld, er is ook lijden zonder schuld!

Op sommige ‘waarom’-vragen is er dus geen antwoord. Dat betekent dat je soms beter kunt zwijgen! Aan Jobs vrienden zie je hoe vervelend het is als mensen blijven proberen om ellende te verklaren. Daar heeft een mens die lijdt, helemaal niets aan.

Jobs verhaal nodigt uit om na te denken over het verband tussen goed en kwaad, tussen lijden en schuld. Kun je daar algemene uitspraken over doen? En wat voor rol speelt God daarin?

Als je zelf moeilijke dingen meemaakt, kan het boek Job je helpen om daar woorden aan te geven. Het laat zien dat je best boos mag zijn om wat je overkomt, ook op God. Jobs ontmoeting met God geeft hoop: hoe ver weg God ook lijkt te zijn, er komt een moment dat hij weer van zich laat horen.

Ten slotte kun je uit het boek ook leren wat je niet moet doen als iemand in je omgeving het moeilijk heeft. Het gedrag van Jobs vrienden kan je uitdagen om kritisch naar jezelf te kijken. Wat doe jij als je lijden ziet waar geen verklaring voor is?