Inleiding Habakuk

In het jaar 608 voor Christus krijgt Juda een nieuwe koning: Jojakim. Jojakim denkt alleen aan zichzelf. Hij laat bijvoorbeeld in Jeruzalem een groot paleis bouwen, maar hij geeft de bouwers geen loon. Hij vindt het niet belangrijk dat het goed gaat met zijn volk. Hij laat zelfs mensen doden die niets verkeerds hebben gedaan.

In die tijd leeft de profeet Habakuk. Over zijn leven weten we bijna niets. Veel mensen denken dat hij als profeet in de tempel werkte.

Habakuk klaagt over de ellende die zijn volk meemaakt (Habakuk 1:2-4). Hij maakt zich ook zorgen over wat er buiten Juda en Jeruzalem gebeurt. Vanaf 605 voor Christus beginnen de Babyloniërs veel landen te veroveren (Habakuk 1:5-11). Jojakim, de koning van Juda, zoekt steun bij Egypte, maar de Babyloniërs zijn veel machtiger. In 602 voor Christus valt Nebukadnessar, de koning van Babylonië, het land aan en verovert Jeruzalem. Daarna moet Jojakim hem dienen.

Drie jaar later komt Jojakim in opstand tegen de Babyloniërs. De Babyloniërs besluiten wraak te nemen: in 597 voor Christus veroveren zij Jeruzalem. Jojakim is dan al overleden. De Babyloniërs brengen zijn zoon Jojachin met veel andere belangrijke mensen uit Jeruzalem naar Babel.

Habakuk praat met God over al het onrecht dat hij ziet gebeuren. In hoofdstuk 1 reageert Habakuk vooral op de ellende en het geweld in Juda. In Habakuk 1:12-17 protesteert hij tegen het geweld van de Babyloniërs. Habakuk 2 gaat ook over dit onderwerp. Habakuk 3 is een lied over de machtige God die zijn volk zal redden.

Habakuk is erg kwaad omdat koning Jojakim zijn macht misbruikt. Het volk van Juda wordt onderdrukt, van arme mensen wordt alles afgepakt. De vijanden van Juda bedreigen het land. Nebukadnessar, de koning van Babylonië, rooft en moordt in de landen die hij probeert te veroveren.
Habakuk is geschokt door zoveel ellende. Hij voorspelt dat de Babyloniërs daarvoor gestraft zullen worden. Hij heeft niet meer meegemaakt dat dat ook echt gebeurde.

Het doet Habakuk pijn dat er zoveel kwaad gebeurt zonder dat God er iets aan doet. Hoe past dat bij God, die toch eerlijk en heilig is? Waarom gaat het goed met slechte mensen? En hoe kan het verkeerd aflopen met de mensen die juist trouw zijn aan God, en goed zijn voor anderen? Habakuk vindt het moeilijk om de wil van God te begrijpen.

Toch gelooft Habakuk dat er op al zijn vragen een antwoord is. Hij heeft zelf meegemaakt hoe de oneerlijke koning Jojakim door de Babyloniërs gestraft werd. Habakuk weet zeker dat God daarvoor gezorgd heeft.

Habakuk is ervan overtuigd dat God er ook voor zal zorgen dat de gewelddadige Babyloniërs worden gestraft. Maar dat gebeurt op een moment dat God zelf uitkiest. Daarover gaat het lied in Habakuk 3. Het is een lied over hoe God uiteindelijk zijn volk zal redden. De naam Babylonië komt niet voor in het lied. Maar de bedoeling is duidelijk: geen enkele machthebber, ook niet de Babylonische koning, kan het van God winnen (Habakuk 3:13, 16).

Habakuk stelt vragen die ook nu nog belangrijk zijn. Waarom lijkt God niets te doen tegen het onrecht in de wereld?

In het boek Job en in veel psalmen gaan de schrijvers uit van een oude regel: wie goed doet, wordt beloond, en wie kwaad doet, wordt gestraft (Habakuk 2:4). Maar net zoals Job merkt Habakuk dat die regel niet altijd klopt: de slechte koning Jojakim en de Babyloniërs doen veel
kwaad, zonder dat ze daarvoor gestraft worden.

Het boek Habakuk kun je lezen als een les in vertrouwen op God: Habakuk kan zelf niet veel doen aan de ellende van zijn volk. Maar hij blijft geloven dat God de geschiedenis leidt, en het volk uiteindelijk zal redden. Vanuit dat vertrouwen durft hij zich tegen zoveel onrecht uit te spreken.