Genoeg?

Door Kristien Hemmerechts

Mirakels en wonderen. De vraag is niet of je erin gelooft, de vraag is wel wat ze betekenen, hoe ze te begrijpen, wat ze ons vertellen. Neem nu bijvoorbeeld het mirakel van de vijf broden en de twee vissen, en hun wonderbare vermenigvuldiging.

Waargebeurd of niet waargebeurd, wie zal het zeggen? Dat is het punt niet. De essentie van dit mirakel – als het dan al een mirakel zou zijn – is dit: er is genoeg voor iedereen. Begin maar uit te delen, niemand hoeft met een lege maag naar huis te gaan, of met een droge keel.

Er is op deze planeet genoeg voor iedereen, maar het wordt slecht beheerd en nog slechter verdeeld. Helaas kan ik niet onschuldig pleiten. Telkens wanneer ik iemand in een portaal of op een trottoir op een stuk karton onder een deken zie liggen slapen, ben ik me pijnlijk bewust van het veel te grote huis waarin ik woon, van de logeerkamer die slechts zelden wordt gebruikt.

Ik steun trouw een aantal goede doelen, maar ik zou zoveel meer kunnen doen. Waarom doe ik niet meer? Laat ik, voor ik over anderen een oordeel vel, in mijn eigen hart, geweten en portemonnee kijken. Wat het huis betreft is het antwoord snel gevonden: ik woon er ontzettend graag, ik heb het gevoel er wortel te hebben geschoten. Ik kom er tot rust en voel me er veilig en geborgen. Het is ook mijn werkplek, de plek waar ik me concentreer en waar ik niet graag uit mijn concentratie word gehaald. Daarom heb ik liever geen andere mensen in huis, tenzij ze plechtig beloven me niet te storen bij mijn werk.

En nu het geld. Ik beken dat ik graag een buffer heb, een appeltje voor de dorst, een reserve om uit te putten voor onverwachte onkosten. Hoe groot moet die buffer zijn? Wanneer is genoeg genoeg? Dat is de hamvraag.

Ik ken mensen die zich zorgen maken over hun financiële situatie terwijl ze meerdere woningen bezitten die ze verhuren, en ze dan ook nog eens over een indrukwekkende aandelenportefeuille beschikken. Het kost me enige moeite om me te beheersen wanneer zulke mensen botweg weigeren om een goed doel te steunen waarin ik rotsvast geloof en waarvan ik met grote zekerheid weet dat elke euro goed wordt besteed. Zij zouden duizend euro meer of minder op hun rekening nauwelijks voelen en misschien zelfs niet merken, terwijl het bedrag voor iemand anders een wereld van verschil kan maken.

O, wat zou ik dan graag als een soort politieagent alles herverdelen. Oordeel niet opdat je niet geoordeeld wordt, dat weet ik wel, maar geconfronteerd met zoveel gierigheid en egoïsme valt het me erg zwaar dit gebod te eerbiedigen. Sommige mensen lijken niet te beseffen dat ze hun geld en bezittingen niet kunnen meenemen in hun graf. Misschien moet dit een streefdoel van elke mens zijn: eindigen met nul euro op je rekening, of met precies voldoende euro’s om je uitvaart te betalen. Je komt op aarde met niets, en je verdwijnt met niets. Zo is de cirkel mooi rond.

Ja, maar wij hebben daarvoor gewerkt. Wij hebben het verdiend. Wij hebben het gespaard. Wij hebben altijd de tering naar de nering gezet.

Dat zijn dan de tegenargumenten. Niet te vergeten ook: de angst voor profiteurs. Voor oplichters en klaplopers. Voor mensen die zelf niet willen werken maar op de kap van anderen leven – dat is een Vlaamse uitdrukking maar Nederlanders zullen wel begrijpen wat ermee wordt bedoeld.

Klaploper. Mijn vader gebruikte het woord vaak. Hij voelde de diepste minachting voor klaplopers. Minachting en misprijzen. Ik hoop dat hij mij nooit van klaploperij heeft verdacht, want hij was streng op dat vlak. Op andere vlakken trouwens ook.

Een klaploper heeft niet elke euro die hij verteert eerlijk verdiend.

Al die mensen die zich door Jezus en zijn leerlingen lieten voeden waren op de keper beschouwd klaplopers. Hadden ze niet zelf een picknick kunnen meebrengen? Waar haalden ze het lef vandaan erop te rekenen dat er wel voor eten zou worden gezorgd? Eén uitzondering was er, die arme jongen met zijn broden en vissen. En wat was zijn beloning: hij moest ze afstaan en weggeven aan die bende klaplopers!

Het mirakel van de klaplopers. Het mirakel van de klaploperij die wordt beloond. Waarom? Omdat er genoeg is.

Geef zonder je af te vragen of de ander het verdient.
Geef zonder je af te vragen of wat je geeft goed zal worden besteed.
Geef zonder je af te vragen of de ander het echt nodig heeft.
Geef zonder angst dat van je vrijgevigheid misbruik zal worden gemaakt.
Geef omdat je genoeg hebt en de ander niet.
Geef omdat er genoeg is voor iedereen.

Kristien Hemmerechts is een Vlaams schrijfster. Op 8 februari verscheen haar historische roman Hubertina, over een vrouw die geïnspireerd door haar geloof tijdens de Tweede Wereldoorlog in het verzet ging. Over de Bijbel schreef ze het essay ‘Het is volbracht’ in de bundel Een gesloten tuin, een verzegelde bron die tegelijk met de NBV21 verscheen in oktober.