Gegronde hoop


Waarop hoop je in dit nieuwe jaar? Misschien denk je daarover al niet meer na, want 2025 is alweer een paar weken oud. Met alle nieuws dat in die korte tijd al op ons is afgekomen, zijn we waarschijnlijk niet zo optimistisch. Hoe kun je hopen op goede, fijne dingen terwijl er zoveel ellende is in de wereld?
Niet voor het eerst
Het eerste dat we onszelf kunnen verhouden, is dat het niet de eerste keer is dat de wereld er donker uitziet. Ik weet nog hoe bang ik als kind was tijdens de zesdaagse oorlog, in 1967, dat er een Derde Wereldoorlog zou komen. Een andere verwarrende periode die me te binnen schiet, was de oliecrisis. Toen was het bijna eng stil op de snelwegen. Wat zou ons nog meer te wachten staan? Situaties die we als mens moeilijk vinden zijn vaak situaties die onzeker zijn, waarin normale zekerheden wegvallen en je niet weet hoe alles verder zal gaan.
Crisis
In de Bijbel staan veel verhalen over mensen die in een onzekere, zelfs gevaarlijke tijd leefden, waarin hun leven of hun alledaagse bestaan in een crisis terecht kwam.
De grootste crisis was de ballingschap in Babel. In 587 voor Christus werd Jeruzalem ingenomen door de Babyloniërs en de tempel verwoest. Een aantal voorname burgers, zoals de koning en de priesters, waren tien jaar daarvoor al in ballingschap gevoerd, maar nu overkwam dat ook de meeste mensen die achtergebleven waren.
De profeet Jeremia had het volk constant gewaarschuwd dat, als ze de geboden, die God aan Mozes had gegeven, met voeten bleven treden, ballingschap de consequentie zou zijn. Het volk wist waar het aan toe was. Deze negatieve afloop van hun geschiedenis was op een gegeven moment zeker. Van bekering was namelijk op een bepaald moment geen sprake meer. Dat moest Jeremia zijn eigen volk vertellen en hij had er groot verdriet over.
Hoezo ‘hoop’?
Maar dan staan er zomaar ineens, in de hoofdstukken 30-33, positieve woorden in het boek van Jeremia, zoals deze belofte in Jeremia 31:4:
Een boodschap vol hoop en vertrouwen in de toekomst. Waarop is deze hoop gebaseerd? Niet op het goede gedrag van het volk. Deze hoop heeft als basis Gods oneindige liefde voor zijn verbondsvolk. In Jeremia 31:3 staat:
Voor dat woord ‘liefde’ staat in het Hebreeuws het woord chèsèd. Vroeger werd dat vertaald met ‘goedertierenheid’, een enigszins ingewikkeld en inmiddels verouderd woord. Chèsèd kun je vertalen met ‘liefdevolle trouw’ of ‘trouwe liefde’. Beide elementen zitten erin: liefde en trouw. Dit Hebreeuwse woord wordt heel vaak gebruikt in verband met God. Het is een van de kernwoorden als het erom gaat wie God is: een God vol liefdevolle trouw. En deze trouw en liefde betekenen dat er altijd hoop is, want God is altijd sterker dan het kwaad en alles wat ons maar kan overkomen.
Vergeet het verleden niet (?)
Het verleden en wat hun was overkomen door hun zonden en onwil om God te dienen – dat mag Israël vergeten. In vers 13 staat:
Maar er zijn ook gebeurtenissen die Gods volk niet moet vergeten. In Jeremia 31:4 en 13 staan woorden als: ‘dansen’ en ‘tamboerijnen’. Deze woorden doen denken aan de uittocht uit Egypte, waarbij Mozes’ zus Mirjam met alle vrouwen danste. Zij speelden op de tamboerijn en Mirjam zong over Gods uitredding uit de slavernij in Egypte (Exodus 15:20-21).
Dat verleden mag Israël juist niet vergeten! Het met elkaar delen van ervaringen met God, gebeurtenissen waarbij Hij ingreep in de nood, versterkt juist het geloof dat God dit ook in de toekomst zal doen.
De basis van onze hoop
De woorden van een profeet zoals Jeremia kunnen ons bemoedigen voor de toekomst. In Jeremia 31:31-34 kondigt hij het ‘nieuwe verbond’ aan. Lucas vertelt dat Jezus Christus dit nieuwe verbond heeft gesloten toen Hij de laatste maaltijd met zijn discipelen gebruikte (Lucas 22:20).
Hierop mogen wij onze hoop bouwen voor de toekomst. Gods Rijk zal eenmaal volledig doorbreken, zo zeker als in Jezus Christus daarmee een begin is gemaakt.
Maar Gods geschiedenis met mensen gaat nog veel verder terug, tot in Genesis 1 en 2. God de Schepper is Heer over de geschiedenis. En zoals Hij Israël heeft geleid en ieder mens in het Oude Testament die op Hem vertrouwde – de verhalen vertellen het ons -, zo zeker zal Hij zijn werk afmaken. Tot aan het scheppen van een nieuwe hemel en een nieuwe aarde toe.
Onvoorstelbaar als je naar het dagelijkse nieuws luistert – voorstelbaar als je leest hoe God zijn Zoon Jezus zelfs uit de dood heeft opgewekt.
Op Gods werk, zijn liefde en zijn reddingsdaden in het verleden, is onze hoop gegrond. Zo zeker als het maar zijn kan!