Bestaat God echt? 

‘Bestaat God echt?’ Het is misschien wel de belangrijkste vraag die je jezelf kunt stellen. In onze maatschappij moet alles bewezen worden. We geloven vooral wat we kunnen meten of zien. Daarom vinden veel mensen geloof in God vreemd. 

Die twijfel is wel te begrijpen. In het Westen is iets pas waar als het bewezen is. En bewijs dat God bestaat? Dat kun je niet leveren in een laboratorium. 

Dit maakt het zoeken naar God lastig. Aan de ene kant willen we feiten. Aan de andere kant is geloof een mysterie. De Bijbel snapt dit spanningsveld. In Psalm 14 en 53 staat zelfs dat alleen een ‘dwaas’ denkt: ‘Er is geen God.’ Tegelijk nodigt de Bijbel ons uit om na te denken over het geloof. Met ons verstand. 

Worstel je met geloofstwijfel? Of ben je gewoon nieuwsgierig? Dan helpen we je verder. We kijken naar drie verschillende invalshoeken. Ze laten zien dat God er zou kunnen zijn. Maar we doen geen valse beloftes: we hebben geen sluitend bewijs. 

Een eerste manier om over God na te denken is door naar de wereld om je heen te kijken. Naar de schepping, zoals in Genesis 1:1 staat. 

Wetenschappers hebben ontdekt dat het heelal immens groot en complex is, vol planeten, sterren en sterrenstelsels. Overal gelden dezelfde natuurwetten. Wat gelovige wetenschappers verwondert? Dat er zoveel orde is. En dat alles een gemeenschappelijke oorsprong heeft. 

We weten nu dat de kosmos een absoluut begin heeft gehad. Dat noemen we de Oerknal. Ook is ontdekt dat de natuurwetten heel nauwkeurig zijn afgestemd. Als ze ook maar een klein beetje anders waren, zou leven niet mogelijk zijn. Dit heet het Antropisch principe. Voor veel mensen is dit een belangrijk argument dat God bestaat. 

De vraag is: Waarom is leven mogelijk ondanks de heel kleine kans? Christenen beantwoorden deze vraag zo: Omdat God de schepper is van alles. Hij heeft ons leven bedoeld en gemaakt. Dat lees je in Psalm 8 en Psalm 139. God is oneindig machtig en wijs. Het is dan ook logisch dat Hij de natuurwetten zo heeft afgesteld dat wij kunnen leven. 

De Bijbelse verhalen over de schepping hebben een ander doel dan de wetenschap. De Bijbel legt niet uit hoe alles is ontstaan. Hij vertelt ons dat God de schepper is. En wat onze rol in de schepping is. De grootsheid van het heelal roept verwondering op. De betrouwbaarheid van de natuurwetten ook. Paulus schrijft in Romeinen 1:20 dat we het bestaan van God kunnen afleiden uit de schepping. Gods eigenschappen zijn onzichtbaar, maar zijn eeuwige kracht en goddelijkheid zie je wel in zijn werken.  Met ons verstand kunnen we dat waarnemen. 

Een tweede manier om over God na te denken gaat over moraal. Over ons besef van goed en kwaad. 

Ondanks alle verschillen tussen de culturen zijn er handelingen die bijna overal ter wereld als 'goed’ of juist als 'slecht’ worden gezien. Dat wijst op het bestaan van objectieve normen en waarden. In de Bijbel zie je ook een duidelijk onderscheid tussen goed en kwaad.  Denk aan de Bergrede in Matteüs 5. Of aan de oproep om je naaste lief te hebben in Johannes 15:17. Dit zijn morele aansporingen. 

Maar wat maakt een goede handeling eigenlijk goed? Die vraag is complex. In de Bijbel vinden we dit antwoord: God zelf is goed. Daarom is wat Hij gebiedt altijd goed. Zoals elkaar liefhebben. En wat Hij verbiedt is altijd kwaad. Zoals mensen vermoorden. 

Het Bijbelse verhaal over het ontstaan van de mens staat in Genesis 2 en 3. Dat verhaal gaat ook over het ontstaan van moreel besef. De mens kreeg de mogelijkheid om te kiezen tussen goed en kwaad. En de mens is verantwoordelijk voor die keuze. 

De mens is geschapen ‘als Gods evenbeeld’. Dat lees je in Genesis 1:26-27. Dit brengt een enorme verantwoordelijkheid met zich mee. Met het morele besef ontstond ook de neiging om je eigen weg te gaan, los van God. De Bijbel beschrijft dit als de val van Adam en Eva. Hier ligt de oorsprong van het kwaad. 

Een opmerking: de natuur zelf heeft geen moraal. In het boek Job laat God zien dat de natuur wreed kan zijn. De natuur beantwoordt niet aan menselijke principes van goed en kwaad. Dit benadrukt dat moreel handelen en verantwoordelijkheid primair bij de mens liggen. Wij moeten de wereld rechtvaardiger maken. 

Naast intellectuele argumenten en observatie van de natuur is er nog een belangrijke bron: de persoonlijke ervaring en het getuigenis van anderen. 

Als het om de werkelijkheid gaat, is wetenschap niet de enige bron van kennis. Ook intuïtie, ervaring en informatie van betrouwbare getuigen zijn belangrijk. Mensen zijn diep vanbinnen ‘ongeneeslijk religieus’. De werkelijkheid van Gods aanwezigheid dringt zich aan hen op. 

Je kunt God ervaren in de natuur, of in een liefdevol gebaar. Maar het unieke verhaal over God en mensen vind je alleen in de Bijbel. Door de hele Bijbel heen zijn er voorbeelden van mensen tot wie God sprak. Soms door dromen of visioenen. Maar soms ook letterlijk via een hoorbare stem. Denk aan Samuel of Paulus. 

Tegenwoordig ervaren veel christenen Gods stem ook. Bijvoorbeeld als een sterke overtuiging die in hun gedachten opkomt. Of als een gevoel bij het Bijbellezen of bidden. 

Voor sommige mensen begint geloven met een persoonlijke ervaring die hun leven radicaal verandert. Neem Paulus. Hij heette eerst Saulus. Op een dag ontmoette hij Jezus. Zijn leven werd volledig op zijn kop gezet. In die ontmoeting ontdekte hij genade, de vergeving van zijn zonden. Zijn leven kreeg opnieuw betekenis, zin en hoop voor de toekomst. Dit soort persoonlijke ervaringen laten iets zien van de werkelijkheid van God, helemaal als ze het leven van die persoon echt veranderen. 

We zouden graag bewijs hebben dat God bestaat. We zijn immers gewend aan het wetenschappelijke model: alles moet gemeten en bewezen worden. 

Het is belangrijk om te beseffen: God past niet in ons denksysteem van wetenschappelijke bewijsbaarheid. De filosofische argumenten voor het bestaan van God zijn niet in strijd met de wetenschap. Denk aan de afstemming van de kosmos die we eerder noemden. Deze argumenten laten zien dat geloof in God allesbehalve onredelijk is. Het staat op stevige intellectuele grond. Het is dus onjuist dat wetenschap heeft bewezen dat God niet bestaat. 

Uiteindelijk is de vraag naar Gods bestaan geen kwestie van wetenschappelijke berekeningen. Het is een kwestie van perspectief en vertrouwen. Geloof is volgens Hebreeën 11:1 de zekerheid dat alles waarop we hopen werkelijkheid wordt. Het overtuigt ons van de waarheid van wat we niet zien. 

Een voorbeeld: de opstanding van Jezus. Dit is geen medisch wonder. Het is een fundamentele verandering in de werkelijkheid waardoor de dood is overwonnen. De claim dat Jezus opstond kunnen we niet onomstotelijk bewijzen, maar de rotsvaste overtuiging van zijn volgelingen wel. En hun levensverandering. Die effecten zijn historisch onderzoekbaar. 

Talloze mensen hebben door de eeuwen heen ervaren dat de God van de Bijbel betrouwbaar is. En dat de Bijbel ‘waar’ is op een manier die onze alledaagse definities overstijgt. 

Wil je meer weten over de relatie tussen geloof en rationaliteit? Lees het topic in de Wetenschapsbijbel: ‘Beargumenteren dat God bestaat: kan dat?’ 

De Bijbel beschrijft de mens als een zoekend wezen.  Wil jij weten of God bestaat en zo ja, wat dat betekent? Heb je twijfels maar sta je er open in?  Dan nodigt de Bijbel je uit om dat avontuur aan te gaan. 

Christenen geloven dat je Jezus moet leren kennen om God echt te leren kennen. De Bijbel vertelt dat in Jezus God zelf op aarde is gekomen. Door te kijken naar de verhalen, keuzes en daden van Jezus krijg je antwoord op je vragen over God. Je hoeft niet te verdwalen in abstracte theorieën of ingewikkelde wetten.