Wat de Levant?
De Levant is de aanduiding van het gebied aan de oostkust van de Middellandse Zee, tussen Anatolië (Turkije) en Egypte. Onder dit gebied vallen de huidige landen Israël, Syrië, Jordanië, Libanon, Cyprus en een deel van Zuid-Turkije. De term wordt met name gebruikt binnen de archeologie en de geschiedenis.
Het gebied in de oudheid
De afbakening van deze regio komt al in de Bijbel voor (zie Genesis 15:18-21 en Jozua 1:1-4) en ook in Egyptische en Mesopotamische bronnen uit de oudheid. Tijdens de Perzische periode kreeg het gebied de status van een satrapie (district), en in de Hellenistische periode was het een provincie genaamd Syria.
Betekenis van de naam
De betekenis van de naam heeft te maken met het Latijnse woord levare – ‘opgaan’. De Levant is ‘het land waar de zon opgaat’.
Strategische ligging
De Levant was in de oudheid belangrijk vanwege zijn strategische ligging. Het gebied vormde een landbrug tussen de grootmachten Egypte in het westen en Mesopotamië in het oosten. De enige alternatieve route van Egypte naar Mesopotamië en andersom was de onherbergzame Arabische woestijn. Ook wie vanaf de noordelijke naar de zuidelijke kust van het Middellandse Zeegebied wilde trekken, reisde bij voorkeur door de Levant; een alternatieve route was alleen de zee.
Zo was de Levant niet alleen een doorgangsgebied voor reizigers en handelaars, maar ook voor oprukkende legers. Iedere grootmacht in het Oude Nabije Oosten had er belang bij om de Levant in zijn macht te krijgen.
De noordelijke en zuidelijke Levant
Vaak wordt er onderscheid gemaakt tussen het noordelijke deel van de Levant en het zuidelijke deel:
- De noordelijke Levant: het huidige Syrië en Noord-Libanon. In de oudheid lag hier het oude Syrië. De volken die er woonden, wisselden door de eeuwen heen. Het waren onder meer de Amorieten
, Kanaänieten, Feniciërs en Arameeërs . - De zuidelijke Levant: het huidige Israël, de Palestijnse gebieden, Jordanië en Zuid-Libanon. In de tijd van het Oude Testament lagen hier Israël
en Juda , het gebied van de Filistijnen, en (ten oosten van de Jordaan ) Ammon , Moab en Edom.
Andere aanduidingen voor het gebied
Andere aanduidingen voor de Levant zijn onder meer:
- Kanaän: Dit is een naam voor de Levant in het tweede millennium voor Christus, in de tijd dat het gebied nog grotendeels bewoond werd door de Kanaänieten. Dit duurde tot de twaalfde eeuw voor Christus. Daarna werd het zuidelijke deel van Kanaän ingenomen door de Israëlieten. We spreken dan niet meer over Kanaän, maar over Israël in het zuiden en Fenicië in het noorden. Vanaf die periode is Kanaän dan ook minder geschikt als geografische aanduiding van het gebied.
- Palestina of Syrië-Palestina: Vanaf de derde eeuw voor Christus gebruikten de Seleuciden de naam Syrië om de Levant mee aan te duiden. Dit werd overgenomen door de Grieken en de Romeinen. De naam Palestina is afkomstig van Peleset, een benaming die al is teruggevonden in teksten uit de twaalfde eeuw voor Christus. In de Bijbel komt het voor als aanduiding voor het gebied van de Filistijnen (Filistea). De term Palestina zelf is voor het eerst aangetroffen bij Herodotus (vijfde eeuw voor Christus). Hij schrijft dat met Palestina een deel van Syrië bedoeld wordt, waartoe de bergen van Juda en de Jordaanvallei behoren. In 135 na Christus voegde keizer Hadrianus de provincie Judea samen met een aantal andere gebieden tot een grotere provincie die hij ‘Syria Palaestina’ noemde.
Het nadeel van de term Palestina is dat ze tegenwoordig voor velen een politieke bijklank gekregen heeft, hoewel ‘Palestina’ oorspronkelijk in niet-politieke zin gebruikt werd.