Wie was Johannes Zebedeüs?

Johannes is een zoon van Zebedeüs en Salome en een broer van Jakobus. Hij is een van de twaalf leerlingen van Jezus. Binnen die groep leerlingen hebben hij en zijn broer een bijzondere plaats: ze zijn vaak bij Jezus op de belangrijkste momenten in zijn leven.

De naam Johannes komt van de Hebreeuwse naam ‘Jochanan’. Die naam betekent ‘God is genadig’.
Er zijn veel personen in de Bijbel die Johannes heten. Zo is er een evangelie, drie brieven en een Openbaring van Johannes in het Nieuwe Testament. Een andere bekende Johannes uit de Bijbel is Johannes de Doper.
Johannes en zijn broer Jakobus worden door Jezus ‘Boanerges’ genoemd, wat betekent: zonen van de donder (Marcus 3:17). Waaarschijnlijk noemde Jezus hen zo omdat ze een nogal opvliegend karakter hadden (Lucas 9:51-56). Johannes en Jakobus komen meestal samen voor in het Nieuwe Testament.

Jezus roept Johannes en Jakobus als ze samen met hun vader Zebedeüs aan het vissen zijn. Ze volgen hem meteen en laten hun vader (met de dagloners) en hun werk achter (Marcus 1:19-20)! Ze gaan horen bij de twaalf leerlingen van Jezus, maar ze hebben een heel bijzondere relatie met Jezus, samen met Petrus. Zo mogen ze bijvoorbeeld mee bij de verheerlijking op de berg (Matteüs 17:1-13), ze mogen mee in het huis van Petrus en Andreas (Marcus 1:29-31) en van Jaïrus (Marcus 5:37), en ze mogen mee naar Getsemane (Marcus 14:32-42). Ze voelen zich daardoor ook belangrijker, en vragen Jezus om een ereplaats in de komende wereld (Marcus 10:35-45). Jezus leert hun dan dat gelijkheid onder zijn leerlingen veel belangrijker is: het gaat om dienen, niet om heersen.

Johannes speelt een belangrijke rol in de vroege kerk. In het boek Handelingen komt hij vaak samen met Petrus voor (zie bijvoorbeeld Handelingen 8:14). Door Paulus wordt hij samen met Petrus en Jakobus de broer van Jezus een van de ‘steunpilaren’ van de kerk in Jeruzalem genoemd (Galaten 2:9).
Volgens latere tradities is Johannes de enige van de twaalf leerlingen die overlijdt door een natuurlijke oorzaak: Judas pleegt zelfmoord en de andere tien zouden allemaal gedood zijn.

Je kunt de plaats waar Johannes volgens latere tradities begraven is nu nog bezoeken: in het plaatsje Selçuk in Turkije staat een kerk op de plaats waar hij begraven zou zijn, de Basiliek van de heilige Johannes.