Inleiding Numeri (NBV)

Numeri is het vierde boek van de Pentateuch, de verzameling van vijf boeken die in de Joodse traditie de Tora wordt genoemd.

Het boek Numeri bevat veel voorschriften en leefregels, waarbij heiligheid een belangrijk thema is.

Het boek Numeri dankt zijn titel aan de titel van het boek in de Vulgata. Het woord numeri betekent ‘getallen’. Deze naam duidt op één van de thema’s van het boek: het registreren, tellen en organiseren van de Israëlieten tijdens hun verblijf in de woestijn op weg naar het door God beloofde land. De titel in de Hebreeuwse Bijbel is Bemidbar, ‘In de woestijn’, naar een van de eerste woorden van het boek.

Numeri sluit direct aan op de boeken Exodus en Leviticus.

In Numeri wordt er verteld over hoe het met de Israëlieten gaat na hun vertrek van de Sinai: In de woestijn komen de Israëlieten meer dan eens in opstand tegen God en tegen Mozes, omdat ze bang zijn voor de toekomst en terugverlangen naar de tijd in Egypte. Vanwege hun ongeloof en hun onwil om het land Kanaän te veroveren moeten ze veertig jaar lang in de woestijn rondtrekken. Maar er wordt ook grote nadruk gelegd op de trouwe zorg van God voor Israël en op de standvastige toewijding van Mozes aan God en zijn volk.

Daarmee is de achtergrond geschetst waartegen het volgende boek,Deuteronomium, zich afspeelt.

De voorschriften en leefregels in het boek Numeri bevatten veel parallellen met andere boeken in de Pentateuch. Een belangrijk thema in het boek is heiligheid:

Numeri wil de lezers doordringen van de noodzaak het heilige te eerbiedigen en zich te hoeden voor onreinheid. Alleen dan kan God bij zijn volk wonen.

In het boek Numeri komen verschillende genres voor, zoals:

De uitvoerige, soms wat eentonige lijsten en verslagen nemen een belangrijke plaats in het boek in, terwijl de verhalende gedeelten over het algemeen vrij kort zijn. Een uitzondering hierop is het verhaal over Bileam (Numeri 22-24). Het is een zorgvuldig uitgewerkt geheel met ironische passages (de sprekende ezelin) en profetische orakelspreuken in dichtvorm. Deze poëtische passages zijn in een meer verheven stijl gesteld. Dat geldt ook voor de priesterzegen in Numeri 6:24-26.

Het boek Numeri heeft volgens de moderne opvatting tijdens of na de Babylonische ballingschap zijn definitieve vorm gekregen.

Vanaf de tijd van Ezra en Nehemia (rond 450 voor Christus) werden de boeken van de Pentateuch waaronder Numeri aan de bijbelse figuur Mozes toegeschreven. Daarom spreekt men ook wel van ‘de vijf boeken van Mozes’.

Tegenwoordig nemen de meeste wetenschappers aan dat het boek Numeri in zijn huidige vorm het resultaat is van een langdurig proces van overleveren en redigeren. Sommige delen van het boek Numeri kunnen teruggaan op oude overleveringen ten tijde van de koningen van Israël en Juda (100-586 voor Christus). Het redactieproces zou begonnen zijn in deze tijd en afgesloten in de Joodse gemeenschap in de tijd van de tweede tempel (na 515 voor Christus).

In het boek Numeri zijn op grond van de geografische situering drie delen te onderscheiden:

Het eerste deel is te lezen als een directe voortzetting van Exodus en Leviticus. Het begint met de telling en de organisatie van het volk. Daarop volgen wetten, regels en cultische voorschriften die het volk voorbereiden op de reis door de woestijn.

Het tweede deel gaat over de moeizame tocht door de woestijn van Sinai naar Moab. Hier worden allerlei motieven uit het boek Exodus herhaald: de moedeloosheid onder het volk, geklaag en verzet tegen het gezag van Mozes. Ook dit gedeelte bevat voorschriften en regels, voor onderweg en voor in de toekomst in het beloofde land.

In het derde deel wordt Israël verder voorbereid op de inname van Kanaän, waarop door Bileam wordt gezinspeeld. Er vindt opnieuw een volkstelling plaats. Er wordt een opvolger van Mozes aangewezen, en er worden voorschriften voor offers en feesten gegeven.