Inleiding 1 Timoteüs (NBV)

Deze brief op naam van de apostel Paulus is gericht aan zijn medewerker Timoteüs. Het is niet bekend waar en wanneer deze brief geschreven is. De brief geeft instructies aan de leiders van de christelijke gemeente. De eerste en de tweede brief aan Timoteüs staan samen met de brief aan Titus bekend als de ‘pastorale brieven’.

In de pastorale brieven worden ‘dwaalleraren’ bestreden. Soms gaat het om voormalige leerlingen van Paulus, vaak worden ze lijnrecht tegenover de betrouwbare Paulusaanhangers gezet. Beide groepen verkondigden waarschijnlijk een simpele versie van de leer van Paulus, al bieden de brieven daar geen uitgebreide informatie over.

De brieven lijken het onderwijs van Paulus samen te vatten. Een belangrijk onderdeel hiervan zijn de gedragsregels voor in de gemeente en voor in het dagelijks leven. De pastorale brieven zijn de meest conservatieve teksten in het Nieuwe Testament. Zo worden ondergeschikte personen als kinderen, vrouwen en slaven aangespoord om gehoorzaam te zijn. En gelovigen worden opgeroepen zo te leven dat niemand aanstoot aan hen kan nemen.

1 Timoteüs is een brief waarin regels voor het kerkelijke en sociale leven worden uiteengezet. De brief wordt dan ook wel beschouwd als een kerkreglement in de vorm van een brief.

De eerste brief aan Timoteüs behoort tot de zogenoemde ‘pastorale brieven’. Deze brieven zijn volgens de aanhef gericht aan de directe medewerkers van Paulus: Timoteüs en Titus. Maar deze brieven hebben steeds leraren van de generatie na Paulus op het oog. Dat blijkt uit de onderwerpen die behandeld worden in de brieven.

Deze leraren geven leiding aan de gemeenten, maar kunnen geen advies (meer) vragen aan Paulus en zijn medewerkers. In de pastorale brieven worden hen duidelijke richtlijnen gegeven. Ook de persoonlijk klinkende waarschuwingen en adviezen aan Timoteüs en Titus zijn in feite aan hen gericht (bijvoorbeeld 1 Timoteüs 4:11-16, 2 Timoteüs 3:14-17, en Titus 2:7-8).

De eerste brief aan Timoteüs is waarschijnlijk niet door Paulus geschreven, maar door een van zijn leerlingen. Als de brief niet van Paulus is, is hij aan het eind van de eerste of het begin van de tweede eeuw geschreven.

De eerste brief aan Timoteüs staat bekend als één van de drie ‘pastorale brieven’. Er staan in deze brieven namelijk talrijke instructies voor het pastorale beleid van de leiders van de gemeenten. De pastorale brieven zouden geschreven zijn door Paulus en geadresseerd aan een medewerker van Paulus: in dit geval aan Timoteüs, die in Efeze verblijft. 

Historisch gezien is het waarschijnlijk niet correct dat Paulus de brieven schreef, want:

Waarschijnlijk heeft een van Paulus’ leerlingen deze brieven geschreven, enkele tientallen jaren na zijn dood. Waarschijnlijk deed deze leerling dit omdat de meningen verschilden over de betekenis van Paulus' uitleg van het geloof. Door onder Paulus’ naam een brief te schrijven kon de leerling de apostel zelf als autoriteit opvoeren. Ook in filosofische scholen in die tijd gebeurde het dat leerlingen brieven schreven onder de naam van een overleden leermeester. Zo konden ze antwoord geven op omstreden kwesties en adviezen verschaffen over actuele problemen.

De eerste brief aan Timoteüs bevat aanwijzingen voor de herderlijke zorg binnen de christelijke gemeente.

1 Timoteüs geeft richtlijnen voor het gedrag van hen die leiding geven in de christelijke gemeenten. In het eerste hoofdstuk wordt de taak die Timoteüs opgedragen is opnieuw geformuleerd: hij dient zich te houden aan de hem overgeleverde leer en zich verre te houden van mensen die hem op een dwaalspoor willen brengen. 
Dan volgen in hoofdstuk 2 en 3 aanwijzingen voor gemeenteleden en ambtsdragers. 
Vanaf 1 Timoteüs 4:6 wordt Timoteüs zelf weer aangesproken; hij wordt opgeroepen dwaalleraren te bestrijden. 
In hoofdstuk 5 wordt hem verteld wat de taken zijn van weduwen, ambtsdragers en slaven in de christelijke gemeente. In het laatste hoofdstuk wordt nog eens onderstreept wat het verschil is tussen de ware godsdienst die Timoteüs verkondigt en de dwaalleer.