Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap

1 Samuel 16:1-13 – Preekinspiratie

Deze passage in de NBV21

David door Samuel gezalfd

1De HEER vroeg aan Samuel: ‘Hoe lang blijf je nog treuren om Saul, die Ik als koning van Israël verworpen heb? Kom, vul je hoorn met olie en ga voor Mij naar Isaï in Betlehem, want een van zijn zonen heb Ik als koning uitgekozen.’ 2‘Hoe kan ik dat nu doen?’ wierp Samuel tegen. ‘Saul zal me vermoorden als hij het hoort.’ De HEER antwoordde: ‘Neem een jonge koe mee en zeg dat je bent gekomen om de HEER een offer te brengen. 3Nodig Isaï uit voor het offermaal, dan zal Ik je laten weten wat je doen moet. Wie Ik je aanwijs, die moet je voor Mij zalven.’ 4Samuel deed wat de HEER had gezegd. Toen hij in Betlehem aankwam, kwamen de oudsten van de stad hem geschrokken tegemoet en vroegen: ‘Uw komst is toch geen slecht teken?’ 5‘Wees gerust,’ antwoordde Samuel. ‘Ik ben gekomen om de HEER een offer te brengen. Reinig u en neem met mij deel aan het offermaal.’ Ook Isaï en zijn zonen nodigde hij uit, en aan hen voltrok hij persoonlijk de reiniging. 6Bij hun aankomst viel zijn oog meteen op Eliab, en hij zei bij zichzelf: Hij die daar klaarstaat is vast en zeker degene die de HEER wil zalven. 7Maar de HEER zei tegen Samuel: ‘Ga niet af op zijn voorkomen en zijn rijzige gestalte. Ik heb hem afgewezen. Het gaat niet om wat de mens ziet: de mens kijkt naar het uiterlijk, maar de HEER kijkt naar het hart.’ 8Toen riep Isaï Abinadab en stelde hem aan Samuel voor, maar die zei: ‘Ook hem heeft de HEER niet gekozen.’ 9Isaï stelde Samma voor, maar weer zei Samuel: ‘Ook hem heeft de HEER niet gekozen.’ 10Zo stelde Isaï zijn zeven zonen aan Samuel voor, maar telkens zei Samuel dat dit niet degene was die de HEER gekozen had. 11‘Zijn dit alle zonen die u hebt?’ vroeg hij. ‘Nee,’ antwoordde Isaï, ‘de jongste is er niet bij, die hoedt de schapen en de geiten.’ Toen zei Samuel tegen Isaï: ‘Laat hem hier komen. We beginnen niet aan de maaltijd voordat hij er is.’ 12Isaï liet hem halen. Het was een knappe jongen met rossig haar en sprekende ogen. En de HEER zei: ‘Hem moet je zalven. Hij is het.’ 13Samuel nam de hoorn met olie en zalfde hem te midden van zijn broers. Van toen af aan was David doordrongen van de geest van de HEER. Daarna vertrok Samuel weer naar Rama.

1 Samuel 16:1-13NBV21Open in de Bijbel

Waar gaat het om in dit gedeelte?

Bekijk of luister

met Mirjam Buitenwerf, predikant (PKN) in Leiden

Blijf op de hoogte

Wil je een seintje ontvangen wanneer er nieuw materiaal online staat?

Ter inspiratie: Een rijk gebouwd op scherven

De weg die Samuel aflegt naar Betlehem om een van de zoons van Isaï tot koning te zalven, ligt bezaaid met brokstukken. Nog maar kort geleden had het volk een koning verlangd; Samuel was het daar helemaal niet mee eens geweest: God was immers koning over Israël. Toch had de HEER iemand uit het volk als koning aangewezen: de knappe en indrukwekkend ogende Saul. Ondanks zijn bezwaren had Samuel gehoor gegeven aan Gods opdracht en Saul tot koning over Israël gezalfd. Maar het pakte niet goed uit: tot twee keer toe sloeg Saul Gods opdrachten in de wind. God kreeg spijt van zijn aanstelling van Saul en verwierp hem als koning over Israël. Opnieuw was het Samuel die Gods besluit door moest geven. De oude profeet was er kapot van. De hele nacht had hij het uitgeschreeuwd tot God. Maar die was onverbiddelijk.

En nu moet Samuel een ander tot koning gaan zalven. Met grote tegenzin gaat hij op weg, doodsbenauwd dat Saul hem iets zal aandoen. Bij Isaï aangekomen lijkt diens oudste zoon, Eliab, hem wel geschikt voor het koningschap: die is groot en imposant, net als Saul. Toch wordt Eliab niet door God uitgekozen: ‘de mens kijkt naar het uiterlijk, maar de HEER kijkt naar het hart’ (vs.7). God kiest iemand als koning die een man is naar zijn hart (1 Sam. 13:14): iemand die trouw aan Hem is, die voldoet aan zijn verlangen. Iemand die als koning voor het volk zal zorgen zoals een herder voor zijn schapen zorgt. En dat blijkt David te zijn, de allerjongste in het gezin, die in het veld het kleinvee aan het hoeden is. Zijn vader had niet eens de moeite genomen om hem erbij te roepen. Bij deze in de ogen van de mensen totaal onverwachte – misschien zelfs ongepaste – kandidaat voor het koningschap begint de vervulling van Gods belofte: een eeuwig koningshuis van David, dat uit zal komen bij de messias. Tegen alle conventies in.

Was David dan zoveel beter dan Saul? Ook David begaat ernstige misstappen. Toch sluit God met hem een eeuwig verbond. Volgens Jesaja 55:3 kwam dit door Gods liefde voor David. Tussen God en David bestond een sterke band van liefde en trouw. Dat is wat David tot een voorbode van de messias heeft gemaakt. De relatie tussen God en David weerspiegelt iets van de volmaakte band tussen God en de messias. En Davids koningschap, hoe onvolmaakt ook, biedt een vooruitblik op het koninkrijk van God, dat net als Davids rijk zal worden voortgebouwd op de scherfstukken van een gebroken wereld.

Meer weten?

Wil je op het gebied van exegese gelijk meer weten over deze passage?

Op deze pagina vind je aantekeningen bij de tekst en meer informatie over de opbouw en context.

In dit verdiepend artikel wordt ingegaan op verschillende manieren van kijken naar Betlehem, is het nu klein en gering of juist niet?

Hier lees je deze tekst in verschillende vertalingen.

En wanneer je een Plus-account hebt, vind je hier de passage in verschillende vertalingen met aantekeningen (tip: zet bij ‘Persoonlijk’ ‘Toon voetnoten’ en ‘Toon verwijzingen’ aan).

Bijbel Basics

Een bijpassend Bijbel Basics item vind je hier.

Op deze pagina:

... vind je in video-vorm, podcast en tekst inspiratie voor de preek verbonden aan de kern van dit Bijbelgedeelte.

In 1 Samuel 16:1-13 moet de profeet Samuel zich herpakken na het drama van Gods verwerping van Saul, om een ander tot koning te zalven. Gods keuze voor David doorbreekt alle menselijke conventies, maar is gebaseerd op de band tussen God en David: hij is een man naar Gods hart. David fungeert hiermee als een voorbode van de messias, die uit zijn koningshuis zal voortkomen.

Je vindt op deze pagina ook links naar meer achtergrondinformatie bij deze passage. Dit alles helpt je om een goed onderbouwde en inspirerende preek te maken die ingaat op actuele vragen.

Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschapv.4.26.7
Volg ons