16. Hosea 4:1-3: Het land is in rouw gedompeld

Deze woorden uit Hosea 4:3 lijken rechtstreeks betrekking te hebben op de ecologische crisis van onze tijd. Mogelijk is Hosea in de achtste eeuw voor Christus al getuige geweest van het verdwijnen van diersoorten. Overbejaging kwam in de prehistorie al voor. Ook vissterfte door droogte of watervervuiling was bekend. Toch is de situatie van toen niet de (ecologische) sleutel tot deze tekst, eenvoudigweg omdat mensen de aarde nog niet zo sterk konden beïnvloeden als nu. Relevant voor nu is het besef in deze tekst van de onderlinge verbondenheid van mensen en dieren en hun verbondenheid met de aarde en de planten.

Dieren hebben een veel grotere plaats in het Bijbelse wereldbeeld dan in het moderne westerse wereldbeeld. Wij zijn gewend dieren en planten samen te nemen als levende natuur – flora en fauna – en mensen daarbuiten te plaatsen. De Bijbel heeft een andere indeling: kol-basar – alle lichamelijke wezens – voor mensen en dieren samen. Mogelijk zijn bij de ‘inwoners van dit land’, die als daders worden aangeklaagd in Hosea 4:1, ook de dieren inbegrepen.

Een andere manier om Hosea 4:3 te begrijpen is in lijn met Genesis 3:17, waar de grond vervloekt wordt als gevolg van wat de mens gedaan heeft. De dieren die Hosea noemt zijn dan geen (mede)dader maar slachtoffer. Een ecologische interpretatie van Hosea 4 kan zijn: Het gaat slecht met het land en de dieren als gevolg van menselijk wangedrag. Maar als mensen hun gedrag verbeteren, zal de aarde weer opbloeien. (TvM)

Vragen: Zie jij – net als Hosea lang geleden – verband tussen onrecht dat mensen doen en het achteruitgaan of uitsterven van dieren? Hoe ziet dat verband er in onze tijd uit?