Jesaja 11:1-10 – Preekinspiratie
Klik om deze passage te lezen in de NBV21
Waar gaat het om in dit gedeelte?
Bekijk de video
met Emiel Hop, voorganger Mozaiek033 Nijkerk
Lees hier de tekst van de video
Als ik het eerste gedeelte van Jesaja 11 doorlees, komen de regels van dat bekende liedje van Hanna Lam bij mij naar boven … ‘Stil maar, wacht maar … alles wordt nieuw’
Je kent het vast … Ik vrees dat ik je je nou gelijk een oorwurm heb bezorgd vandaag. Dat wijsje blijft hangen he…!
Maar na het ‘gewoon’ doorlezen van deze tekst zou je dit wel kunnen concluderen.
Jesaja 11 beschrijft een prachtig vergezicht van de wolf en het lam die samenliggen…
Een vreedzaam rijk waarin een kind speelt bij het nest van een slang… Een leeuw die geen vlees meer eet, maar stro…. De Hemel op aarde.
We gaan de adventstijd in…. Een tijd van hoop en verwachting. En dit hoofdstuk in Jesaja toont ons iets van deze verwachting. De ‘telg uit de stronk van Isaï’ begint in doodsheid. Dit is Advent ten voeten uit! Hoop in de kiem…. Niet in de oogst.
Als je om je heen kijkt in de wereld… in ons land… Dan kun je benauwd worden van de spanningen, de polarisatie… De nieuwe orde die lijkt te gaan ontstaan. En zo was het ook in de tijd van Assyrië tijdens de Babylonische ballingschap waar dit boek zich afspeelt. Er werd een bepaalde uitzichtloosheid gevoeld over alle ontwikkelingen die hier in dit hoofdstuk worden aangeraakt.
Maar dit is zo mooi om te delen…. Onze God werkt niet via de oude machtsstructuren die wij op het eerste gezicht zien en kennen. Maar juist via iets kleins, iets kwetsbaars.
In dit advents-hoofdstuk geen grote kenmerken van een Messiaanse koning die wordt toegezongen of wordt gezalfd… Maar alleen de onderstreping dat de Geest van God op hem rust: kracht en verstandig beleid… wijsheid en inzicht … eerbied voor de Heer…
De telg van Isaï leeft in diepe verbondenheid met Gods Geest. Diezelfde Geest van God rust later op de gemeente. En daar zit voor mij ook de brug van dit stuk naar nu…. Naar ons … naar jou….
Eerst over die uitzichtloosheid…. Ik hou het maar even heel persoonlijk…
Waar lijkt ons leven op een afgezaagde stronk?
Waar heb jij het gevoel: hier kan niets meer groeien?
Mag ik je uitnodigen hiervoor te bidden. Dat die Geest van God, waarover wordt gesproken, mag doorwerken in jezelf: Heer, geef dat er weer leven mag komen in wat ik voor dood hield… Geef me kennis, inzicht, maar vooral ook ontzag en eerbied voor U…
Onze kerkvader Augustinus schreef in zijn belijdenissen: ‘ons hart is rusteloos totdat het rust vindt in U’. Hij bedoelde daarmee dat ieder mens diep vanbinnen een leegte voelt wanneer hij losraakt van God — een verlangen dat geen mens of bezit kan stillen. Het is als die afgezaagde stronk: levenloos aan de buitenkant, maar met wortels die hunkeren naar nieuw leven. Alleen God kan dat diepe verlangen vervullen.
De Brits christelijke denker Martin Shaw gaat nog een stap verder. Hij beschrijft dat onze samenleving niet alleen een ‘God-shaped hole’ kent, maar ook een ‘myth-shaped hole’: we missen de grote, bezielende verhalen die ons leren hóé te leven. Jesaja 11 biedt ons zo’n verhaal. Het visioen van de wolf en het lam is niet letterlijk bedoeld, maar laat in beelden zien wat onze roeping is: om recht te doen, wijs te handelen. Om te leven vanuit de vrede van God.
Die vrede waarover wordt gesproken speelt zich allereerst af op Gods Heilige berg: ‘Niemand doet kwaad, niemand sticht onheil… In het oude Midden Oosten zag men bergen als verbinding tussen Hemel en Aarde. Er is een verband tussen Gods almacht… Gods orde die hier op aarde begint in de kiem…. Met een nieuwe David en het herstel van de hele schepping. Het koninkrijk van God is al begonnen… Het ontkiemen van het zaad is al ingezet… Gods heilige berg staat al model voor onze hele wereld…. En het mooie is dat ik al die tekenen nu al zie om mij heen…. Kennis van de Heer vervult de aarde ….
Zie je bijvoorbeeld de tekenen bij onze jongeren ontkiemen? Ik zie de honger van een nieuwe generatie op allerlei plekken…. In de toestroom van catechesatie.. in diensten… op Alpha-bijeenkomsten… Maar ik zie ook steeds meer mensen die op welke manier dan ook opkomen voor recht … En ik zie de vrucht van gebed en geduld van de oudere generatie die in eerbied zijn blijven bidden voor herstel. Hun ‘adem’ van gebed ontspruit in een nieuwe generatie.
Laten we elkaar juist deze verhalen blijven vertellen die deze Hoop en verwachting aanwakkeren… Gods Geest is aan de gang… En kennis van de Heer zál zich verspreiden, zoals water de bodem van de zee bedekt. Wat een krachtig beeld!
Wij zijn geroepen om juist deze verhalen te blijven vertellen in een wereld die zijn morele kompas kwijt is. Je hebt vast wel voorbeelden gezien op je eigen plek of in je eigen gemeente.
En Jezus, de telg van Isai, gaat ons voor… Hij is de vlaggendrager…. Naar hem mogen we opkijken. Van hem leren… struikelen, twijfelen… als gebroken mensen….
Maar met elkaar vormt die woonplaats een schitterend kunstwerk waar de Geest van God doorheen werkt. Wat een prachtig slot: Hoop en verwachting als een werkwoord!
Ter inspiratie: Een rechtvaardige koning die vrede brengt
Meer dan een adventstekst
Dit bekende visioen wordt vaak gelezen en bepreekt in de Adventstijd. Vaak blijven bepaalde dingen daarbij onderbelicht. Bijvoorbeeld dat het woord ‘messias’ hier niet voorkomt en dat niet David, maar Isaï als voorvader genoemd wordt. Ook is er bij Jezus’ komst, in het evangelie, geen sprake van vrede tussen de dieren (vs. 6-9). Dit gedeelte is dan ook niet allereerst voor de toekomst geschreven, maar voor het volk Juda ten tijde van de Assyrische overheersing. Door de gewelddadige koningen van dat rijk is er van Juda maar weinig meer over. Het land is als een omgehakte boom. Maar uit zo’n dode boom kan een jong twijgje groeien, een telg. Een telg uit de stronk van Isaï, dat wil zeggen: een nieuwe David.
Een koning gedragen door Gods Geest
Deze telg is geen normale afstammeling – hij wordt niet met de traditionele koninklijke kenmerken omschreven – maar één op wie de geest van God rust. God zelf heeft hem de gaven gegeven om een goede koning te zijn: wijsheid, kracht en eerbied voor God. Zijn heerschappij is gebouwd op rechtvaardigheid en trouw. Dit zijn fundamentele eigenschappen van God: een eerlijk oordeel vellen en betrouwbaar zijn. Tijdens zijn regering zal de wereld een veilige plek zijn. Zelfs een veilige plek voor de meest kwetsbare en onschuldige schepselen: kleine kinderen en jonge dieren. Op Gods heilige berg – de plek van Gods aanwezigheid op aarde – wordt dit zichtbaar. Daarvan blijkt een betoverende aantrekkingskracht uit te gaan, op alle volken van de wereld.
Van troostend vergezicht tot werkelijkheid in Jezus
In Jesaja’s tijd was dit een utopie, een troostend vergezicht. Het is dan ook niet verrassend dat dit gedeelte na de ballingschap als toekomstmuziek blijft klinken. Nog later, bij Jezus’ komst, lijkt deze toekomstmuziek weerklank te vinden bij de manier waarop Jezus het koninkrijk van God vorm geeft. Als iemand die niet op macht uit is, maar juist voor de zwakken opkomt. Die niet oordeelt op basis van vooroordelen, maar zuiver inzicht heeft in wat goed is en kwaad.
Het vaandel van Gods koninkrijk vandaag
Ook vandaag kan deze muziek klinken: als Gods Geest, die niet aan een plaats of persoon gebonden is, zich openbaart in ontzag voor God, opkomen voor de zwakken en het eerlijk oordelen, is zulk gedrag een vaandel van Gods koninkrijk.
Uitgelicht: Gods geest
De telg van Isaï wordt niet omschreven met de traditionele elementen van een koning (zalving, toejuiching, offer bij het aantreden), maar met het feit dat de geest van God op hem rust.
Aan de slag met deze passage
Wil je op het gebied van exegese gelijk meer weten over deze passage?
Op deze pagina vind je aantekeningen bij de tekst
Hier
En wanneer je een Plus-account hebt, vind je hier
Advent en Kerst 2025 - Wees welkom! Of toch niet ...
Op deze pagina:
... vind je in video-vorm en tekst inspiratie voor de preek verbonden aan de kern van dit Bijbelgedeelte.
In Jesaja 11 ontmoeten we de nakomeling van Isaï die vrede en gerechtigheid brengt.
Je vindt op deze pagina ook links naar meer achtergrondinformatie bij deze passage. Dit alles helpt je om een goed onderbouwde en inspirerende preek te maken die ingaat op actuele vragen.