Zoeken naar zekerheid: wereldlijke of hemelse schatten?
Waar bent u zeker van? Wat is iets waarvan u kunt zeggen: ‘Daarop kan ik altijd rekenen?’ Bent u zeker van uw bezittingen? Bent u zeker dat u niet in armoede terecht zult komen? Mogelijk heeft u uw schaapjes op het droge, of komt u rond. Wie zegt dat dat zal blijven duren? Ongeval of ziekte kunnen alles overhoop halen. Bent u zeker van de liefde van uw partner, kinderen, vrienden? Bent u zeker dat uw leven, zoals u het nu kent, zo zal blijven of enkel beter zal worden?
Of is zekerheid iets dat we nooit echt kunnen hebben? Denken we maar aan de grote geopolitieke verschuivingen van de laatste maanden: steun van de Amerikanen voor onze defensie – een zekerheid sinds vele decennia – lijkt allesbehalve zeker te zijn.
Zekerheid, deel van de menselijke natuur
Het lijkt in onze menselijke aard te liggen om telkens op zoek te gaan naar zekerheid en veiligheid. Zo tonen wetenschappelijke onderzoeken keer op keer aan dat meer dan drie kwart van de mensen een milde tot grote aversie heeft voor verandering. We willen duidelijkheid, voorspelbaarheid, zekerheid, een vaste grond onder onze voeten. Het is een begrijpelijk en zelfs terecht menselijk verlangen. Enkel op vaste grond kan men iets bouwen.
Echter, valt deze zekerheid wel te vinden in menselijke of wereldlijke zaken? In het geval van geld bijvoorbeeld. Hoeveel is genoeg om zeker te kunnen zijn van een goed leventje? Is duizend euro op uw spaarrekening genoeg, of toch eerder tienduizend? Of nee, honderdduizend, of nog meer … ? Iemand die zijn zekerheid zoekt in geld, zal namelijk nooit genoeg hebben. Geld geeft geen zekerheid.
Jezus’ radicaliteit brengt zekerheid
Dat is ook de boodschap van Jezus in het twaalfde hoofdstuk van het Lucasevangelie (Lucas 12:32-40). Geld maakt niet gelukkig, integendeel, het maakt u tot slaaf van het aardse. Zo lezen we enkele hoofdstukken verder in het Lucasevangelie (Lucas 16:13) hoe de mens niet God en de Mammon (een afgod van het geld; in het Aramees betekent het letterlijk ‘rijkdom’ of bezit’) tegelijk kan dienen.
In Lucas 12 is Jezus zelfs bijzonder radicaal: ‘Verkoop je bezittingen en geef het geld aan de armen’ (Lucas 12:33). Deze oproep past in het bij momenten ascetische karakter van het Lucasevangelie. Maar ze gaat wel bijzonder ver. Een minderheid van christenen heeft deze oproep ook daadwerkelijk nagevolgd. Denk maar aan de bedelorden, de Franciscanen en de Dominicanen, die alle bezittingen afzworen en als bedelorden rondtrokken. Deze radicale navolging van het evangelie werkt inspirerend. Te meer omdat ze ons confronteert met onze eigen fixatie op geld en zekerheid.
Jezus boodschap is duidelijk: ‘Maak voor jezelf een geldbuidel die niet verslijt, een schat in de hemel die niet opraakt, waar een dief niet bij kan en die door geen mot kan worden aangevreten’ (Lucas 12:33). Als je zekerheid wil, moet je hemelse en geen aardse schatten opbouwen. Want enkel van de hemelse weet je zeker dat niemand het kan stelen of je het kan zien verdwijnen.
Verder lezen we een gelijkenis die Jezus vertelt: hoe de dienaren – wij mensen dus – klaar moeten staan voor wanneer de heer terug naar huis keert. ‘Sta klaar, doe je gordel om en houd de lampen brandend’ (Lucas 12:35). Hiermee verwijst Jezus op de eindtijd en het Laatste Oordeel: zorg ervoor dat je je zaken op orde hebt wanneer het zover is. Werp de verslaving van geld én wereldlijke zekerheid van u af. Bekeer u nu, want u weet toch niet op welk tijdstip de Mensenzoon komt (zie vers 40).
Er is namelijk maar één echte, ware zekerheid: God zelf. Hij is het op wie we ten diepste kunnen vertrouwen. Hij is het die belooft er altijd voor ons te zijn: het is namelijk zijn Naam, JHWH. Op God kunnen wij vertrouwen, want Hij heeft ons zijn trouw al getoond. Zo hield Hij woord en bevrijdde Hij het volk uit de slavernij van Egypte, doorstond zijn volk de Babylonische ballingschap én als ultieme teken van zijn trouw stuurde Hij ons zijn Zoon. Door te vertrouwen op de enige echte zekerheid in dit bestaan, God zelf, kunnen ook wij ware veiligheid vinden.
Laat dit een oproep zijn voor ons allen die heel ons leven lang weerklinkt: enkel in God alleen kunnen wij, ons werkelijk veilig voelen, enkel in God alleen is er ware zekerheid.
Emmanuel Wybo, theoloog en directeur van de Bijbeldienst van het Bisdom Brugge en Biblia, het Bijbels belevingscentrum
