Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap
11 juni 2020Peter Siebe

Waarom profeten zo vervelend zijn

Ruim twee maanden lang hoorden we de vogels zingen. Was de hemel blauwer dan sinds jaren. Ademden we schone lucht in en leek het op de weg iedere dag zondag. Waren we solidair en klapten we voor de helden in de zorg. Het woord wake-up-call viel. Het wordt anders, hoopten we. Want nagenoeg iedereen ziet nu in dat we te veel produceren, consumeren en vliegen. Dachten we. Maar zou er echt iets veranderen? In hoeverre zijn we bereid om naar nieuwe en oude profeten te luisteren?

Even ging het inderdaad anders. In april werd er wereldwijd zeventien procent minder CO2 uitgestoten dan een jaar eerder. Dat lag volgens onderzoekers voor bijna de helft aan minder wegverkeer en voor tien procent aan minder vliegverkeer. Maar nu, in juni, blijkt de lucht in China alweer bijna net zo vuil als vóór de coronacrisis. En in Europa zal de schone lucht snel ook weer vuiler worden. Je kunt dan natuurlijk naar de grote bedrijven wijzen, of naar (sommige) politici. Die hebben een stevige stem in het kapittel en verzetten zich regelmatig tegen verandering. Maar moeten we niet dichter bij huis kijken?
Door corona werden we uit onze comfortzone gerukt. En daar willen we zo snel mogelijk weer naar terug. Er moet brood op de plank komen. Ondernemers willen hun zaak zo snel mogelijk heropenen. En we willen op vakantie, we willen erop uit kunnen. Brood en spelen – de Romeinse dichter Juvenalis, net wat jonger dan Paulus, wist al hoe belangrijk die zijn.

Wijzelf of de Geest

Hoe komt het dat we onze comfortzones niet makkelijk verlaten en onze gewoontes niet makkelijk veranderen?
Dezelfde Paulus die ik net al noemde, zet daar het licht op. Hij beschrijft in Galaten 5 de strijd tussen de Geest en onze eigenzinnigheid. Hij roept zijn lezers op om niet zomaar hun eigen begeerten achterna te lopen, maar zich door Gods Geest te laten leiden. Als laatste van de negen vruchten van de Geest noemt hij: zelfbeheersing (Galaten 5:22-23). Dat klinkt niet erg spectaculair. Moet dát de klap op de vuurpijl, de uitsmijter zijn waar het Pinksterfeest dat we onlangs vierden, ons brengt? Maar wees eens eerlijk: hoe moeilijk is het… Als er iets lekkers naast je klaarligt, hoe lang kun je daar dan van afblijven? Als de kick of de afleiding voor het grijpen zijn, terwijl je met een moeilijke klus bezig bent, in een lastig parket zit, of je somber voelt: hoe snel geef je dan aan die verleiding toe? Het valt niet mee om jezelf te kennen, je emotionele huishouding (enigszins) op orde te hebben, en je begeerten, behoeften en verlangens te kanaliseren.

Extra Michazondag

Voor de komende zondag, 14 juni, zijn kerken uitgenodigd om vanwege de coronacrisis een extra Michazondag te houden onder het motto: ‘Stilgezet, en hoe nu verder?’ Dat brengt ons naast Paulus bij een andere profetische stem: die van Micha. Die hekelde zeven eeuwen vóór Paulus het onrecht waaraan de Judese elite zich schuldig maakte. Vanwege dat onrecht zou Jeruzalem ten onder gaan. Met die boodschap schopte Micha de Judeeërs tegen de schenen. Die dachten dat ze het best goed deden. Ze zeiden tegen Micha: ‘Waarom is God toch zo boos? Moeten we soms onze kinderen offeren?’ En dan geeft Micha (in hoofdstuk 6:8) een indrukwekkend antwoord: Het goede leven cirkelt om drie dingen: recht doen, trouw betrachten en nederig de weg gaan van je God. Een rijmpje zegt hier terecht over: ‘Geen schoner tekst, en meer van kracht, dan Micha 6, en wel vers 8.’

Lastig en leerzaam

Drie dingen dus. Meer vraagt God niet van ons. De confronterende stemmen van Micha en Paulus bepalen ons erbij dat onze hang naar meer, duurder, verder, luxer uiteindelijk niet bevredigt. En de aarde en haar Godgegeven schoonheid gaan eraan kapot.
Wat zijn mijn gewoontes? Wat zijn mijn waarden? Wat moet er – als ik eerlijk ben – veranderen in mijn leven? Nu we voorlopig nog veel thuis zitten, is het niet gek om in die lastige maar leerzame profetenspiegel te kijken. En misschien één ongezonde of milieuonvriendelijke gewoonte te veranderen. Dat schijnt minimaal 6 weken te duren – dus op tijd voor 1 september, de dag waarop misschien ‘weer heel veel mag’.

Peter Siebe
Van origine historicus en werkt als persvoorlichter en eindredacteur bij het Nederlands Bijbelgenootschap. Ook is hij betrokken bij de Groene Kerken.

Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschapv.4.24.4
Volg ons