Rode draad

Door Petra Schipper

‘Rode draad’ was het thema van Open Kerken Dagen 2021. Kerkgebouwen als rode draad in het landschap, zo luidde het. Mijn gedachten dwalen een andere kant op.

Wat is nu eigenlijk de rode draad van mijn gelóóf? De Bijbel natuurlijk, dat is onze leidraad door het doolhof van het leven. Maar die Bijbel is een dik boek, een bibliotheek eigenlijk. Zit daar wel een lijn in? Dat zou toch handig zijn. Daar is millennialang ook naar gezocht. Maar net als wij denken dat we die lijn stevig beet hebben, worden we zomaar weer een verrassende andere kant op geslingerd. Eén rode draad? Helaas, zo makkelijk maakt de Bijbel het ons niet.

Toch is er één verhaal in de Bijbel waar een rode draad in voorkomt. Het staat in Jozua 2 en gaat over een hoer. Dat zit zo. Er was een volkje dat afstamde van slaven in Egypte die er wonderbaarlijk hadden kunnen ontkomen. Zelf hadden ze met hun ziel onder de arm jarenlang rondgedoold in woest en ruig gebied, cirkeltjes draaiend in hun innerlijke onvrijheid. Het werd tijd voor een beter leven, maar dat kregen ze niet zonder slag of stoot cadeau. Ze moesten eerst hun angsten onder ogen zien. Eigenlijk hadden ze kunnen weten dat hun Bevrijder-God hen zou helpen, dat had Hij altijd al gedaan. Maar liever gingen ze eerst toch maar eens op verkenning. En ja, dan stuit je op muren met bolwerken. En wie aan de rand van die muren leeft, die tref je dan het eerst aan. De grensganger bij uitstek: een prostituee. Hoe je weet dat een vrouw dat is? Er hangt een rode draad uit haar raam. Dat is het universele uithangbord van een bordeel, the red light district. Bij haar kun je terecht, wat ook jouw afkomst of die van haar ook is.

Om een lang verhaal kort te maken: datzelfde bordeelherkenningsteken wordt in stevige onderhandeling omgedoopt tot garantiebewijs van de gewaagde verbintenis tussen de hoer en de bange mannen. Tot code van gezamenlijk verzet. Als het erop aankwam, zouden ze elkaar sparen. Wanneer machten clashen, muren onderuitgaan en bolwerken het begeven, vinden net zij elkaar in een nieuw verbond: de bange mannen en de dappere hoer. Uiteindelijk zal zij voormoeder worden van Jezus. Als dat geen rode draad is!

Het Hebreeuwse woord voor ‘draad’ dat hier staat, herinnert aan de totstandkoming van zo’n draad: een bundel, ineengedraaid tot een stevig geheel. Zoals je lakens aan elkaar knoopt om te ontsnappen. Alleen in dit verhaal heeft dat Hebreeuwse woord die betekenis. Hetzelfde woord komt nog vaak voor in de Bijbel, maar dan altijd te vertalen als ‘hoop’. Hoop is dus een draad die ontstaat uit het samenbinden van levenslijnen om elkaar te bevrijden, van strohalmen desnoods, maar samengebonden oersterk.

Zo’n rode draad kun je dus niet in je eentje ontdekken. Er was eens een aboriginalvrouw, Lilla Watson genaamd, die zei: ‘Als je gekomen bent om mij te helpen, dan is dat zonde van je tijd. Maar als je gekomen bent omdat jouw bevrijding verbonden is met die van mij, laten we dan samenwerken.’ Zulke verbondenheid is dus op haar sterkst als ze wederzijds bevrijdend werkt.

Dat kom ik alle dagen tegen in Antwerpen-Noord. Mijn voorzichtige ontmoetingen met zogezegde grensgangers en randfiguren sterken mij door hun dappere verzet in mijn hoop dat bevrijding mogelijk is, dat muren tussen mensen kunnen vallen en bolwerken hen niet kapot krijgen. Je in dat tegendraadse zoeken met elkaar verbinden, dáár kom ik de rode draad op het spoor die de hoer Rachab ook mij als bange verkenner van de toekomst heeft toegeworpen. De rode draad van de Bijbel.

Misschien mag Rachab nog worden erkend als patrones van de Open Kerken Dagen 2021.

Petra Schipper
Protestants diaconaal predikant in Antwerpen

Meer weten over Rachab? Lees hier verder!