Mindful

Ik lees bijna elke dag in de Bijbel.

Als de millennial die ik net niet ben, doe ik dat elektronisch. Ik heb – net geteld – acht Bijbelse appjes op mijn smartphone. Eentje geeft me elke dag een vers in mooie lay-out, klaar om als achtergrond te dienen en zo bij elke blik op het scherm een herinnering te zijn. Een andere heb ik zo ingesteld dat hij mij elke ochtend als ik op de trein stap, een uitnodiging geeft voor een geleide meditatie. Kort (vijf minuten) of langer (een kwartier), dat kan ik telkens zelf kiezen. 

Ondanks het stijgende aanbod van manieren om informatie over onszelf te delen met anderen, zijn er dingen waarover we het liever niet hebben. Zo las ik dat ongeveer 25 procent van de Europese bevolking lijdt aan een depressie of angststoornis. Eén op vier. We kennen (of zijn) dus allemaal mensen die zich zo angstig of verloren voelen dat het dagelijks functioneren er moeilijk door wordt. Ik loop over van bewondering voor vrienden die uit de kast komen als iemand die lijdt onder het leven. Zo dapper en zo sterk om je kwetsbaarheid te tonen.

Ik ben pas begonnen met het lezen in de Bijbel als late twintiger. Ik was een van die 25 procent, bang en bedroefd, en op zoek naar… ja, naar wat? Rust denk ik. Een reddingsboei voor als ik het gevoel had dat ik verdronk in mijn eigen hoofd. Als kind van mijn tijd (en psychologe bovendien) probeerde ik mindfulness. Maar wat zo simpel klinkt, zonder oordeel je gedachten observeren, bleek veel te moeilijk voor wie ik toen was. Zoekend naar iets wat mijn geest nèt genoeg kon bezighouden om toch een soort van rust te vinden, herinnerde ik me de woorden van het Onze Vader. Van buiten geleerd in de lagere school, een tekstje dat ik kon opzeggen zonder nadenken en dat de negatieve gedachten even het zwijgen kon opleggen.

Het Onze Vader werd een achtergrondgeluid, een appje dat mijn werkgeheugen bezighield en zo minder ruimte liet voor donkere gedachten. Wat begon als gedachteloze bezigheid, een soort mentale Fidget Cube, werd gaandeweg iets anders. Ik begon na te denken over de woorden en nieuwsgierig te worden naar hun betekenis. Dus kocht ik mijn eerste Bijbel (toen nog op papier). 

Ik ben niet gelovig opgevoed en had weinig achtergrondkennis. Ik begon natuurlijk bij het stuk over het Onze Vader, Lucas 11:2-4 en Mattheüs 6:5-13. De laatste vermeldt tegelijk een oproep om het gebed intiem te houden, binnen je eigen hoofd. Dat stille en persoonlijke raakte me. De weinige Bijbelkennis die ik had kwam van de godsdienstles, waarin – begrijpelijkerwijs in een curriculum voor pubers – niet meteen de nadruk werd gelegd op de tedere kant van geloof.

“En wanneer jullie bidden, doe dan niet als de huichelaars die graag in de synagoge en op elke straathoek staan te bidden, zodat iedereen hen ziet. Ik verzeker jullie: zij hebben hun loon al ontvangen. Maar als jullie bidden, trek je dan in je huis terug, sluit de deur en bid tot je Vader, die in het verborgene is. En jullie Vader, die in het verborgene ziet, zal je ervoor belonen.” – Mattheüs 6:5-6

Gek eigenlijk, dat in een tijd waarin mindfulness zo mainstream geworden is, het een eeuwenoud boek was dat mij de waarde van stilte leerde. In 1 Koningen 19 wacht Elia op God. Er steekt een sterke wind op, daarna komt er een aardbeving en tenslotte ontsteekt er een groot vuur. Drie keer razend natuurgeweld, maar telkens wordt gezegd dat God niet in het geraas was. Uiteindelijk komt er een “zacht gefluister”. En laat dat nu net een les zijn die ik nog altijd aan het leren ben: wijsheid zit zelden in (mijn) heftige emoties, maar vaak in het zachte gefluister dat daarna komt, als de storm is gaan liggen. 

“Kom naar buiten,’ zei de HEER, ‘en treed hier op de berg voor mij aan.’ En daar kwam de HEER voorbij. Er ging een grote, krachtige windvlaag voor de HEER uit, die de bergen spleet en de rotsen aan stukken sloeg, maar de HEER bevond zich niet in die windvlaag. Na de windvlaag kwam er een aardbeving, maar de HEER bevond zich niet in die aardbeving Na de aardbeving was er vuur, maar de HEER bevond zich niet in dat vuur. Na het vuur klonk het gefluister van een zachte bries.” – 1 Kon. 19:11-12

Ben ik nog steeds bang? Absoluut. Van grote dingen. De harde wereld waarin mijn zoontje moet opgroeien. Ik maak mij zorgen of ik wel de juiste beslissingen neem. Hoe mijn ouders oud zullen worden. En over zoveel (te veel) kleine dingen. Of ik niet te luid lach. Of mijn schoenen wel bij mijn T-shirt passen. Of ik mijn kat wel genoeg aai.

Die kwetsbaarheid en die angst vind ik ook terug in de Bijbel. Ik vind het prachtig dat er zo vaak, in zoveel verschillende situaties, gezegd wordt dat we niet bang hoeven te zijn. Ik troost me even sterk met die boodschap als met het besef dat mensen die zoveel generaties van mij verwijderd zijn, dat ook moesten horen. Op honderden verschillende manieren.

Mijn huidige favorieten? Het verhaal van Marta die zich zoveel zorgen maakt, over alles, en te horen krijgt dat dat niet nodig is, dat ze zich op één (hoofd)zaak mag richten en de rest mag vergeten. 

“Maar Marta werd helemaal in beslag genomen door de zorg voor haar gasten. Ze ging naar Jezus toe en zei: ‘Heer, kan het u niet schelen dat mijn zuster mij al het werk laat doen? Zeg tegen haar dat ze mij moet helpen.’ De Heer zei tegen haar: ‘Marta, Marta, je bent zo bezorgde en maakt je veel te druk. Er is maar één ding noodzakelijk. Maria heeft het beste deel gekozen, en dat zal haar niet worden ontnomen.” – Lucas 10:38-42

En het mooie advies in Spreuken, dat in tegenstelling tot hoe het vaak lijkt, dingen niet bepaald worden door hoeveel je erover piekert. Dat je mag loslaten. En vertrouwen. En geloven.

“Vertrouw op de HEER met heel je hart, steun niet op eigen inzicht. Denk aan hem bij alles wat je doet, dan baant hij voor jou de weg.”–  Spreuken 3:5-6 

Charlotte Gozin
Tuimelde vijftien jaar geleden in de Bijbel en blijft daar sindsdien vol bewondering kamperen. Ze liet zich dopen in de Anglicaanse kerk en voelt zich het beste op plaatsen waar iedereen welkom is. Verder woont ze in de Kempen met haar vrouw en zoontje.