Licht in de lockdown

Door Rieuwerd Buitenwerf

En toen ging het bevel uit van onze regering dat we in lockdown moesten … Stilzitten en thuisblijven. En dat terwijl de Bijbelse kerstverhalen vól beweging zitten. Wat nu?

Kerst is voor mij in de eerste plaats muziek. Kerstliedjes spelen met ons muziekgroepje van jongeren op het kinderkerstfeest. Achter mijn computer maak ik nieuwe arrangementen van bekende liedjes. Die komen dan tot leven tijdens het oefenen, om vervolgens met groot plezier gespeeld en gezongen te worden bij de viering.

In de kerstverhalen uit de Bijbel blijft niemand stil thuiszitten. Denk bij Lucas aan Zacharias, die naar de tempel moest gaan voor zijn priesterdienst, Maria, die ‘in grote haast’ naar haar nicht Elisabet reist, Jozef en Maria, die gedwongen worden om naar Betlehem te gaan en de herders, die door de engelen in beweging gezet worden. Bij Matteüs zijn het de magiërs, de wijzen, die van verre komen om naar Jezus te gaan. Maar aan het eind van het verhaal moet Jezus zélf op de vlucht, met zijn ouders, nota bene naar Egypte, het land waaruit God het volk Israël ooit bevrijdde.

De lockdown kwam in ons gezin hard aan. Na bijna twee jaar corona met veel restricties en thuisonderwijs is de lol van een extra weekje vrij er wel af. We realiseerden ons ook goed dat voor veel mensen de eenzaamheid weer hard zou toeslaan. Voor ouderen, alleenstaanden, zieken … En de kerk moest natuurlijk ook weer een beslissing nemen. Natuurlijk, onze grondwet geeft ruimte voor uitzonderingen voor religie. Maar moet je die speciale positie hiervoor inzetten? Elke kerk maakt haar eigen afwegingen, maar de onze besloot de diensten online te houden. Voor het tweede jaar op rij zou mijn muziekgroepje niet spelen. Ik snap heel goed dat de lockdown nodig is – we moeten elkaar beschermen – maar het voelt ook als een enorme domper.

Vorig jaar met Kerst was het ook niet gemakkelijk. Maar toen voelde het nog goed om tegen elkaar te zeggen: ‘Even doorbijten, volgend jaar zal het beter zijn. Het is nu donker, maar Kerst is het feest van het licht in het duister, van God die ons komt bevrijden door zijn Zoon Jezus.’

Dit jaar ben ik een beetje jaloers op Zacharias, Maria en de herders, omdat zij engelen op bezoek kregen om hun gedachten op het goede spoor te zetten. Die herders kregen én heel duidelijke instructies (‘vandaag is jullie redder geboren’; ‘jullie zullen een pasgeboren kind vinden dat in doeken gewikkeld in een voederbak ligt’) én ze kregen het mooiste concert dat je je kunt voorstellen: een hemels leger van engelen dat het lied van Gods vrede zingt.

Terwijl ik dit schrijf, en daarbij het kerstverhaal opnieuw lees, weet ik zeker dat we tóch over dat licht moeten blijven spreken. Het verhaal van Jezus’ geboorte speelt zich af in moeilijke omstandigheden. Maria en Jozef leefden in een bezet land. De Romeinse keizer kon ze zomaar dwingen te gaan reizen – zonder enige clementie voor een zwangere vrouw. Jezus – onze redder – lag in een voederbak in plaats van een paleis. Het licht schijnt, maar je moet er wel oog voor kunnen en durven hebben in de duisternis.

Gelukkig heb ook ik lichtpuntjes ervaren in de afgelopen week. Ik noem er een. De tieners uit mijn muziekgroepje wilden de liedjes wel opnemen, en gaven daar een hele middag voor op. Een paar van hun ouders lieten me spontaan weten dat ze er wel bij wilden komen zingen, nu het kinderkerstfeest alleen online door zou gaan.

Werd het daarmee perfect? Nee, dat niet. Het was improviseren, zoals ook Jozef en Maria moesten doen in Betlehem. Maar het werd wél Kerst.

Rieuwerd Buitenwerf
Directeur Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap