In het spoor van de monniken

dit is een content block test

Kelly Keasberry

Hoe actueel is de Bijbel vandaag nog? Met deze vraag in het achterhoofd ga ik op pad voor het christelijk weekblad Tertio. Met mijn trouwe vouwfietsje aan de hand neem ik de trein van Antwerpen naar Leuven. Op het station van Aarschot stap ik uit. Terwijl de stad achter mij verdwijnt ontvouwt zich een glooiend landschap. Nog geen uur later bestijg ik de laatste heuvel met op de top de abdij van Averbode. 

De rustieke abdij ligt verscholen tussen de bomen van natuurgebied Bos en Heide. Aan de overkant van de weg verzamelen zich wandelaars en fietsers. Sommige picknicken aan de tafels, een enkeling zet zijn fiets op slot of neemt een teug water. Mijn bezoek aan Averbode voelt als een vlucht uit de stadse jungle. Hier is het vergeefs zoeken naar auto’s die samendrommen in de file, mensen die zich door drukke winkelstraten persen of rokende koeltorens aan de horizon. In de deuropening van de uitgeverij staat Pater Filip Noël klaar om mij de hand te schudden.

Terwijl kerken leeglopen stijgt de populariteit van abdijen en kloosters. Uit het jaarrapport 2018 van de Katholieke Kerk in België blijkt dat jaarlijks 121.273 mensen hun toevlucht zoeken tot de gastenverblijven van kloosters, abdijen, bedevaartsoorden en bisdommen. Dat zijn er 300 per nacht. “Dit toont aan er in onze maatschappij veel nood in is aan zingeving, rust en stilte”, zegt Jeroen Moens van de Bisschoppenconferentie in Knack. Kloosters fungeren als toevluchthaven in een dolgedraaide 24-uurseconomie. Bovendien bieden ze moderne zinzoekers een persoonlijke en vrijblijvende vorm van spiritualiteit. 

Nadat pater Filip Noël een glas mineraalwater heeft ingeschonken, vertelt hij over lectio divina, een leesmethode die steeds populairder wordt. Niet toevallig is die methode ontstaan binnen de rust van kloostermuren. “Het is een traditie uit de tijd van Benedictus. De monniken lazen dagelijks de Bijbel als bron van leven.” Dat de lectio divina ook wel “goddelijke lezing” wordt genoemd, komt doordat de monniken ervan overtuigd waren dat de Bijbelse inspiratie ook persoonlijk werkt. Noël beschrijft de methode als indringend, beschouwend en nadenkend: “Het raakt je leven.” Zelf is hij een enthousiast beoefenaar.

Tijdens ons gesprek denk ik terug aan een retraite met studenten van de KU Leuven in het klooster van Orval. We lazen teksten; niet alleen uit de Bijbel maar ook andere inspiratieteksten, en lieten de woorden tot ons doordringen en spreken. Ook mediteerden we samen. In een economiestudent brak iets. Hij realiseerde zich plotseling hoezeer hij vervreemd was geraakt van zichzelf. Al zijn keuzes, van zijn studie tot aan de plaats waar hij woonde, waren geregisseerd door liefdevolle ouders die het beste met hem voor hadden. Niemand had hem echter geleerd zichzelf te zijn. Wie hij was ontdekte hij pas in het klooster, toen alle schillen van hem afvielen. 

Dat Noël de leesmethode als indringend beschouwt, is dus niet verwonderlijk. Lectio divina dankt haar kracht aan de Bijbel, die op zichzelf genomen ook indringend is. “Bijbel lezen is een worsteling”, getuigt Noël. Volgens hem komt dat doordat de Bijbel uitdagende teksten bevat die je op je eigen leven kunt leggen. “Daardoor kan de manier waarop je bezig bent ernstig worden bevraagd. Mensen zijn daar soms een beetje bang van.” Bijbellezen is dus niet voor watjes. Maar als je eenmaal het lef hebt om erin te stappen, heeft het je ook veel te bieden. 

“Als het Woord snoeit, is het gericht op goede vruchten, op de diepe vreugde van God zelf”, verklaart het Bartimeüsproject van de Salesianen van Don Bosco. In het project neemt lectio divina een belangrijke plaats in. Bartimeüs gebruikt de methode van professor Walter Vogels, die volgens vier stappen verloopt:

Lectio divina daagt uit om te leven met de Bijbel, net als de monniken in de tijd van Benedictus. Je hoeft er bovendien niet voor naar het klooster. Het volstaat om je smartphone even weg te leggen, je op te sluiten in je binnenkamer en de Bijbel te openen. Voor wie toch even weg wil van de snelweg: reserveer eens een paar bezinningsdagen in het gastenkwartier van Averbode. De fietsroute die vanaf het station Aarschot langs de rivier de Demer voert, is zeer aan te raden. Of laat je verwonderen door de stilte van het Park van Averbode. 

Kelly Keasberry
Journalist bij het christelijk weekblad Tertio, getrouwd met Joost en moeder van vier zonen