Hoe ontdek je het Nieuwe Testament?

Door Jos van Oord

De Bijbel is geen gemakkelijk boek. Ik raad mensen nooit aan om er zomaar in te gaan lezen. Mijn advies is om eerst wat te lezen over dit oude boek. Of om, als je per se iets uit de Bijbel wilt lezen, dan te kiezen voor een bepaald boekje. Esther of Ruth bijvoorbeeld, of iets uit een evangelie.

Dat laatste heeft Daniël De Waele gedaan. Hij wist niets van de Bijbel, maar kwam als 17-jarige jongen ‘toevallig’ bij de Bergrede van Jezus terecht (Matteüs 5-7). Hij was ‘verbaasd, verbluft en opgetogen’. Hij vertelt niet precies waarom dat zo was. Misschien was hij onder de indruk van het steeds terugkerende ‘zalig zijn zij…’. Of raakte het hem dat die zogenaamde Zaligsprekingen zo zalig eenvoudig zijn en een doorkijkje geven naar een gelukkig leven. Vervolgens las hij de hele Bijbel. ‘Wat een wereld ging voor mij open! Oeroude geschiedenissen, bizarre verhalen, ook saaie opsommingen en geslachtsregisters, maar dan: poëtische lofliederen, diep smartelijke klachten, wijsheid, toornende profeten’. Het meest werd Daniël geraakt door de verhalen over Jezus. Het bracht hem tot de keuze om theologie te gaan studeren. Hij werd leraar Godsdienst en docent Nieuwe Testament in Brussel. En schreef De ontdekking van het Nieuwe Testament. Niet voor theologen – die weten alles al. Het is geschreven voor de geïnteresseerde leek en de beginnende student theologie. Maar het is vooral voor de nieuwsgierige gelovigen én ongelovigen.

Ik ben theoloog, maar het boek doet ook mij goed. Het is een handboek om steeds te raadplegen. In slechts iets meer dan 200 pagina’s geeft De Waele een helder en goed overzicht van wat er allemaal in dat Nieuwe Testament te vinden is. En dat niet alleen, hij beschrijft ook hoe het tot stand kwam. Het boek eindigt met een essay over de zoektocht naar de historische Jezus. Een definitief beeld van deze rabbi uit Nazareth is niet te geven. Maar dat is al niet eens mogelijk van iemand die nu leeft – laat staan van een mens van 2000 jaar geleden.

Ik miste nog wel iets aan het eind. De Waele is gegrepen door de geschriften uit het Nieuwe Testament, maar wat hebben die met hem gedaan? ‘Ik had iets heel nieuws ontdekt, iets heel anders’, zegt de inleiding. Vervolgens krijgen we een prachtig overzicht van wat er allemaal in te vinden is, feitelijk, wetenschappelijk. Maar de verrukking komt daardoor wel erg in de verdrukking. Wat heeft die ‘ontdekking van het Nieuwe Testament’ hem zelf opgeleverd? Ik mis het enthousiasme van het begin van zijn zoektocht aan het einde. Maar het blijft een heerlijk handboek. En het laat vooral zien hoe via gewone menselijke ontwikkelingen dit heilige boek ontstaan is.

Jos van Oord
Is emeritus predikant in de Protestants Kerk in Nederland en NCRV-presentator.

N.a.v.: Daniël De Waele: De ontdekking van het Nieuwe Testament.