Hoe kom je aan wijsheid?

Door Karin van den Broeke

Wat een rollercoasterjaar was 2020. De titel van het liedje waarmee de Zeeuwse zanger Danny Vera plotseling op nummer één kwam te staan in de Top 2000 typeert dit jaar voor velen: Roller Coaster. Sinds de tweede week van maart maakten we als samenleving de nodige wendingen, volgden we met verhoogde hartslag stijgingen en dalingen en vroegen we ons soms af of we niet ècht de bocht uit zouden vliegen. Het woord van het jaar 2020 werd: ‘anderhalvemetersamenleving’. Een woord dat hiervoor nog niet bestond. In negen maanden tijd zijn sociale omgangsvormen gewijzigd, schrikken we van plaatjes waarop te veel mensen bij elkaar staan, missen we zelfs de ellebooggroet al niet meer.

Wat een rollercoasterjaar was het. Ook emotioneel had dit jaar voor velen iets van een achtbaan, doordat er nogal eens van richting veranderd moest worden. Thuiswerken, kinderen met online onderwijs, geen teamsport. Economische onzekerheid, eenzame ouderen, opstandige of juist te stille jongeren. En steeds weer die vraag aan ieder van ons: hoe verhoud ik mij tot dit alles?

In de tijd van de Bijbel waren achtbanen nog niet bekend, maar in de brief van Jakobus komt een ander beeld naar voren voor het heen-en-weergeslingerdworden waar een mens mee te maken kan krijgen: het beeld van een golf in de zee. Later in die brief komt Jakobus met een ander beeld. Als hij de aansporing geeft: ‘Heb geduld, tot de Heer komt’ gebruikt hij de boer als beeld: ‘Denk eens aan de boer, die geduldig blijft wachten op de kostbare opbrengst van zijn land, tot de regens van najaar en voorjaar zijn gevallen.’

De brief van Jakobus is een brief vol aansporingen om tot een goed leven te komen. Kern van die aansporingen is het gericht blijven op God. Hoezeer je ook heen-en-weer geslingerd wordt, dat blijft je vaste oriëntatiepunt. Vervolgens hoort daar voor Jakobus bij dat geloven in God ook een concrete vertaling in daden betekent. Zo leven is wijs leven.

Het heeft me in het afgelopen jaar getroffen hoe uiteenlopend mensen reageerden op de bizarre omstandigheden die ons wereldwijd ontregelden. Waar de één de maatregelen gelijkmoedig accepteerde, werd de ander boos en verdrietig. Waar sommigen grote moeite hadden met het nemen van beslissingen, hakten anderen rustig maar beslist knopen door.

Jakobus vertelt in zijn brief dat juist beproevingen leiden tot meer standvastigheid. En hij spreekt heel vanzelfsprekend over het gesprek met God dat tot wijsheid leidt: ‘Komt een van u wijsheid tekort? Vraag God erom en hij, die aan iedereen geeft, zonder voorbehoud en zonder verwijt, zal u wijsheid geven’ (Jakobus 1:5-6). Voor mij persoonlijk heeft het in het afgelopen jaar inderdaad zo gewerkt dat dit gesprek met God me weghield bij angst, boosheid of wankelmoedigheid.

God heb ik in de loop der jaren leren verstaan als Degene die het geheel overziet en het welzijn van allen op het oog heeft. Dat maakte in een rollercoaster-jaar dat ik me, als ik het voelde trekken in een scherpe bocht, meteen bewust was van het feit dat ik niet de enige was die dit spannend vond. Het maakte dat ik op de momenten dat het níet leuk was om afstand te moeten houden van mensen om wie ik geef, me realiseerde dat ik dat deed ten dienste van een groter geheel. Het maakte dat ik me, op de momenten dat ik beslissingen moest nemen die níet door iedereen gewaardeerd werden, gerechtvaardigd wist doordat ik in elk geval steeds probéérde te handelen met het oog op het welzijn van allen.

Jakobus kende de onvoorspelbaarheid van het leven en vond juist daarin een oriëntatiepunt in het gesprek met God. Bij de overgang van 2020 naar 2021 wens ik dat Bijbelse aansporingen als die van Jakobus velen helpen om zich te oriënteren in het leven en met een gerust hart de volgende achtbaan in te stappen.

Karin van den Broeke, bestuursvoorzitter van het Nederlands en het Vlaams Bijbelgenootschap