Groei door de Bijbel?!

Een interview met Marius Noorloos

Interview en tekst: Anne-Mareike Schol-Wetter

Hoe zorg je dat een gemeente gaat bloeien? Door samen de Bijbel te lezen, is de stellige overtuiging van Marius Noorloos, emeritus predikant en gemeenteadviseur. Over hoe je dat aanpakt, en hoe je er de vruchten van plukt (en deelt!) verschijnt op 13 december het derde boek in een serie van zijn hand. Het heet ‘Vruchten van de Bron’. NBG-medewerker Anne-Mareike Schol sprak met de auteur over zijn belangrijkste inzichten en drijfveren. 

Vruchten van de Bron is het derde boek in een reeks. Wat is de rode draad van deze drie delen? 

‘De rode draad van Leven uit de Bron, Groeien bij de Bron en Vruchten van de Bron is dat de Bijbel als bron centraal staat voor geloofs- en gemeenteopbouw. Vanwege de Bijbelse aanwijzingen pleit ik voor samenhang tussen persoonlijke geloofsopbouw en gemeenteopbouw. Geloof zonder kerk verslapt en vermagert, kerk zonder geloof verzakelijkt en verdort.’

Hoe zou je het ‘nieuwe’ van deel 3 in een paar zinnen samenvatten?

‘Vruchtbaar Bijbelgebruik is nodig voor vruchtbaar leiderschap en vruchtbaar leiderschap is belangrijk voor vruchtbaar Bijbelgebruik. Waar die twee samengaan, ontstaan vruchtbare kerken. Voor beiden zijn geloven, hopen en bovenal liefhebben essentieel, want om dit drietal draait het in het kerkelijk leven en beleid volgens 1 Korintiërs 12-14.’

Voor wie heb je dit boek geschreven? 

‘Voor iedereen die met de Bijbel bezig is, niet alleen individueel, maar ook gezamenlijk in gezinnen, kringen en kerken. Hiervoor is het belangrijk dat voorgangers de Bijbel vruchtbaar leren gebruiken om hiermee ook gemeenteleden en andere belangstellenden vertrouwd te maken. Zo ontstaan vruchtbare kerken. Dat zijn kerken of gemeenten die hun leden niet slechts van vruchten voorzien om te consumeren, maar ook hen op hun beurt vruchten leren dragen. In de kerk moet het niet alleen gaan over troost, maar evenzeer over training. Niet alleen om uitrusten, maar ook om toerusten.’

De drie ‘Bron-boeken’ zijn ontstaan vanuit je eigen praktijk en ervaringen. Kun je daar wat meer over vertellen?

Jarenlang was ik in de kerk met van alles bezig, zoals voorgaan in kerkdiensten, vergaderen, pastoraat en catechese. Intussen was het me niet duidelijk wat de gemeenschappelijke noemer was. Pas na ruim 25 jaar vond ik een belangrijke aanwijzing, in het boek Terug naar de kern van gemeenteopbouwer Jan Hendriks. Dat boek gaat over de vernieuwing van de gemeente en de rol van de kerkenraad. Omdat ik zijn antwoord voor verbetering vatbaar vond, heb ik gekozen voor de kerk als een drievoudige kern. De naam kerk is namelijk afgeleid van het Griekse woord kuriakos. Dat betekent: wat van de Heer is of bij de Heer hoort. Een kerk is volgens mij een geloofsgemeenschap die wordt gekenmerkt door:

Dat is meer dan een kwestie van definitie. Het gaat er vooral om of dit behartigd of beoefend en geïntegreerd wordt in het kerkelijk leven.

De eerste training die ik als gemeenteadviseur volgens dit principe heb gegeven, gebeurde met de kerkenraad van een gemeente waar een hevig conflict bestond en de situatie was vastgelopen. Na een jaar oefenen met kerkenraad en gemeenteleden was de vrede hersteld en is ook in stand gebleven. Daarna heb ik met tientallen kerkenraden een soortgelijk opbouwproces beoefend.  Hoe meer kerkenraden en werkgroepen zich deze drievoudige kern eigen maken, des te beter lukt het om die in het kerkelijk leven als geheel te laten doorwerken.‘

Je draait de gebruikelijke praktijk van veel kerken om: niet de activiteiten staan voorop, maar de communicatie, en vervolgens de bezinning. Waarom doe je dat?

‘Tijdens mijn werk als gemeenteadviseur ontdekte ik dat kerkenraden en commissies vooral bezig zijn met allerlei activiteiten. Veel minder tijd wordt er besteed aan bezinning op de inhoud, terwijl de openhartige omgang met God via het beluisteren van het Evangelie en de persoonlijke omgang met elkaar er helemaal bekaaid afkomen. Deze gang van zaken is kort weer te geven met ABC: veel Activiteiten, weinig Bezinning en nog minder Communicatie in de zin van echte ontmoeting. Het gevolg is een sterke verzakelijking, waardoor veel medewerkers de nodige inspiratie missen, overbelast raken en vaak teleurgesteld afhaken.

In de methode die ik voor ogen heb, staat de C voorop, om binnen een kerkenraad of commissie allereerst aandacht te besteden aan communicatie van hart tot hart. Op dit niveau wordt het geloofsgesprek gevoerd, dat bestaat uit het ter harte nemen en bespreken van een toepasselijk Bijbelgedeelte. Vervolgens is er ruimte voor het uitwisselen van persoonlijk wel en wee. Aan het eind van een vergadering wordt opnieuw aandacht besteed aan de C-factor door ongeveer een kwartier te reserveren om te danken en/of te bidden voor mensen of situaties die door de deelnemers worden genoemd. Door prioriteit te geven aan zo’n openhartige communicatie wordt zowel de relatie met God als die met elkaar gevoed. Bovendien wordt er niet alleen vlotter maar ook soms zelfs korter vergaderd.

Tijdens de hierop aansluitende bezinning gaat het er vooral om ons verstand goed te gebruiken. De B-factor benutten is nodig om de aanwijzingen van het Evangelie te vertalen in eigentijds beleid. Ten slotte worden als resultaat van een goede communicatie en bezinning in het kader van de A-factor passende activiteiten ontwikkeld en afgesproken. Zo ontstaat een heilzaam evenwicht tussen Communicatie, Bezinning en Activiteiten. Wanneer de CBA-methode duurzaam wordt toegepast, blijkt vergaderen niet alleen minder belastend en vermoeiend te zijn, maar zelfs bemoedigend en stimulerend.’

Wat is je droom met dit boek? Wanneer is het wat jou betreft ‘in goede aarde gevallen’?

‘Mijn droom is met dit boek de lezers de vruchten van de Bron, geloven, hopen en bovenal liefhebben, te laten proeven, zodat ze de smaak ervan te pakken krijgen en niet meer kwijt raken. Dan kunnen ze van deze vruchten zelf  leven en anderen láten leven. Wanneer dit gebeurt, is het boek in goede aard e gevallen en zal het veel zegen verspreiden. Deze ervaring heb ik niet alleen zelf royaal ontvangen, maar ook bij veel anderen ontdekt.‘

Marius Noorloos
Emeritus predikant en gemeenteadviseur. Eerder verschenen van zijn hand Leven uit de Bron en Groeien bij de bron. 

Het boek Vruchten van de Bron wordt op 13 december van 11:00-13:00 uur tijdens een mini-symposium in het Landelijk Dienstencentrum van de PKN in Utrecht gepresenteerd. Aanmelden kan via promotie@kokboekencentrum.nl.