Bijbelverhalen om van te griezelen: hoe lees je die met je kind?
Gruwelijk eng! Griezelen is het thema van de Kinderboekenweek dit jaar. Net als een paar maanden geleden de rap ‘Kind van de duivel’ dat deed, roept het thema griezelen veel reacties en discussie op. De een houdt deze onderwerpen het liefst bij kinderen weg. De ander vindt dat niet nodig of juist onwenselijk. Het is natuurlijk net een iets andere vraag, maar hoe doe je dat met moeilijke verhalen uit de Bijbel en kinderen?
De Bijbel is geen kinderboek. Er staan behoorlijk heftige verhalen in. In Genesis 7 verdrinken alle mensen en dieren op aarde behalve Noach, zijn gezin en de dieren in de ark. Er wordt geregeld oorlog gevoerd in verhalen. Jezus sterft aan het kruis. En er zijn de verhalen waar de duivel in voorkomt. Hoe ga je om met zulke ‘moeilijke verhalen’ en kinderen?
Wat past bij je kind?
Kijk om te beginnen goed naar je kind: wat past bij hem of haar, en wat kan het aan? Dat heeft te maken met leeftijd: jonge kinderen denken vooral concreet. Verhalen en werkelijkheid lopen voor hen meer door elkaar. Daardoor kunnen verhalen directer binnenkomen. Als kinderen ouder worden kunnen ze abstracter denken en ook makkelijker verschillende perspectieven zien
Daarbij is ieder kind anders: de een is gevoeliger dan de ander. Vaak kunnen kinderen zelf goed aangeven wat ze wel en niet willen horen of lezen. En ze hebben hun eigen logica en reacties. Hen vallen vaak andere dingen op dan waar wij als volwassenen van schrikken. Het is belangrijk om altijd aan te sluiten bij hun eigen vragen, ideeën en denkkracht. Er zijn bijvoorbeeld kinderen die hun eigen tekst schreven als alternatief voor de rap van Jebroer.
Wat vertelt het verhaal?
Luister ook goed naar het Bijbelverhaal. Wat vertelt het, wat is de kern? Meestal wordt er veel meer verteld dan geweld en dood. Ga samen met je kind op zoek naar die betekenis. Wie een Bijbel voor jonge kinderen openslaat, ziet dit vaak al terug in de hervertellingen en illustraties. Het verhaal van Noach roept dan meestal niet de gedachte op dat alle mensen verdrinken, maar wel de belofte van verbondenheid met God. Als je leest over de duivel die Jezus verzoekt in de woestijn, kijk dan niet alleen naar wat de duivel doet en zegt. Praat met elkaar over de keuzes die Jezus maakt, en wat die betekenen. Of zet een andere tekst naast het moeilijke verhaal, bijvoorbeeld een psalmvers waar troost en bescherming uit spreekt. En: je mag als ouders ook laten zien dat je met een tekst of vraag worstelt.
Samen ontdekken
Praat met elkaar over de mooie en moeilijke kanten die een verhaal bij je kind oproept. Probeer het een gezamenlijke ontdekkingstocht te laten zijn. Je kunt samen nadenken over het verhaal (hoe zou het voor de hoofdpersoon zijn?), over jezelf (wat zou jij zelf doen, herkennen jullie de situatie?), en over God en geloof (kunnen we zelf ook een lied maken om God te danken?). Kinderen kunnen hier al jong op hun eigen manier over nadenken. Zo kan een heel mooi en waardevol gesprek ontstaan.
Voor een open gesprek is voldoende tijd en rust belangrijk. Veiligheid en gelijkwaardigheid. Alles wat gezegd wordt, is waardevol. Er zijn geen foute antwoorden. Durf op die reis een vraag echt een vraag te laten zijn, en soms ook te laten blijven. Het is niet erg als je als ouder geen eenduidig antwoord hebt.
Deze blog is geschreven door Maartien Hutter, pedagoog en theoloog bij het Nederlands Bijbelgenootschap.