Dag 15: Gods onverwachte trouw

Uitleg Jesaja 54:1-10
Vrouwe Sion
Nadat het in Jesaja 53 over de dienaar is gegaan, gaat het in hoofdstuk 54 weer over het Sion, dat hier als vrouw wordt voorgesteld. Steden worden in de Bijbel vaker als vrouw afgeschilderd. Sion (of Jeruzalem) wordt vaak als echtgenote van God omschreven. Vaak staat de stad dan symbool voor het hele volk. Als de profeet over een vrouw spreekt, is het direct duidelijk over wie het gaat, ook al worden Sion en Jeruzalem niet bij name genoemd. Eerder, in Jesaja 47, werd Babel ook al als vrouw omschreven, als een weduwe die door God werd gestraft (Jesaja 47:8-9). Maar het contrast tussen Sion en Babel, hoofdstad van het rijk waaruit Juda terugkomt na de ballingschap, is groot. Zowel Sion als Babel wordt door God gestraft. Maar in tegenstelling tot Babel, verandert het lot van Sion drastisch.

Onbegrijpelijke vreugde
De onvruchtbare vrouw die ooit door God verstoten was, wordt nu weer aangenomen door God. Jesaja 54 grijpt terug op ideeën uit Jesaja 49:14-26 en 52:2-3, over vrouwe Sion, wier kinderen sterven of die nooit kinderen heeft gehad, en God die haar kan verstoten of verlaten, maar die toch altijd terugkomt of trouw blijft. Jesaja 54 begint met bevelen van God die onbegrijpelijk zijn gezien de situatie. ‘Breek uit in gejuich en gejubel,’ wordt gezegd tegen een vrouw die onvruchtbaar is. Zo gaan de buitengewone bevelen verder, vergezeld van even buitengewone beloftes. ‘De kinderen van deze verstoten vrouw zullen talrijker zijn dan die van de gehuwde.’ Een grotere en vreemdere tegenstelling is niet mogelijk! Tot vers 5 wordt gewacht met de onthulling. Hoe is het mogelijk dat God dit beveelt en belooft? Het antwoord is: hij komt terug naar zijn vrouw om met haar te trouwen. Dan in vers 7, uiteindelijk, spreekt God vanuit de eerste persoon tot zijn vrouw Sion: ‘Ik heb je slechts een ogenblik verlaten, maar met open armen zal ik je weer ontvangen.’ God toont zijn liefde en zijn trouw. Hij wordt terecht boos om onrechtvaardigheid, maar blijft niet eeuwig boos. Hij komt terug bij het volk aan wie hij zijn trouw beloofd heeft.

Verband met andere teksten: een weduwe in Klaagliederen
Een bekende tekst waarin de stad Jeruzalem als vrouw voorgesteld wordt, is het boek Klaagliederen. De situatie is hetzelfde als in het boek Jesaja: de Babyloniërs hebben haar vernietigd. In deze klaagzang wordt de stad als weduwe voorgesteld. Ze heeft geen kinderen meer, ze is alleen en niemand troost haar, zelfs God is niet bij haar. In vijf liederen wordt geweend om deze stad die door God gestraft is. Maar er is ook plaats voor hoop op God. Hij zal zijn vrouw toch niet voorgoed verlaten (Klaagliederen 5:20)?

Vragen

1. 1.Wat zegt deze tekst over Gods karakter?
2. 2.De vrouw in dit gedeelte krijgt de opdracht om te jubelen nog voordat er echt iets is veranderd. Ze moet zelfs praktische voorbereidingen treffen (vers 2) voordat ook maar iets zichtbaar is van de belofte. Welke les trek je hieruit voor jezelf?
3. 3.In vers 5 wordt verteld dat God Sion tot vrouw neemt. Wat zegt dit beeld over de band tussen God en zijn volk? Ken je andere Bijbelteksten over de band tussen God en zijn volk, die dit beeld verder kunnen aanvullen?

Kader
Een vrouw als beeld voor een stad of volk
Volken worden in de profetische boeken vaak als vrouw voorgesteld. Regelmatig wordt een volk aangeduid met de naam van zijn hoofdstad. Gods volk wordt bijvoorbeeld met meerdere namen aangeduid: Sion, Jeruzalem, Juda of Israël. Als Gods volk als vrouw wordt voorgesteld, staat er vaak ‘vrouwe Sion’ of ‘vrouwe Israël’ (zie bijvoorbeeld Jesaja 52:2, Jeremia 4:31, Klaagliederen 1:15, Amos 5:2, Micha 4:13, Sefanja 3:14). Het Babylonische rijk wordt wel aangeduid met ‘vrouwe Babel’ of ‘vrouwe Chaldea’ (omdat de Babylonische koningen Chaldeeërs waren, zie bijvoorbeeld Jesaja 47:1).
Als het beeld van een vrouw gebruikt wordt, gaat het regelmatig over het lijden dat een volk moet ondergaan of de straf die God het volk geeft. De profeten schrijven dan bijvoorbeeld over zo’n vrouw als een weduwe van wie de kinderen zijn gestorven, of een onvruchtbare vrouw, of een vrouw die te schande wordt gezet. Als het over Israël gaat, wordt ook wel het beeld van een huwelijk gebruikt (zie bijvoorbeeld Hosea 1-3 en Ezechiël 16 en 23). God is dan getrouwd met zijn volk, en hij verlaat haar, of hij maakt haar te schande. Maar het beeld van een huwelijk houdt ook in dat God trouw blijft, en vaak komt het tussen God en zijn volk in die teksten dan ook weer goed, zoals je kunt lezen in Jesaja 54. God komt weer terug naar zijn echtgenote, en geeft haar weer liefde en kinderen.